«Η ανατομία ενός εγκλήματος» στην Ερμιονίδα

Το πάρα κάτω κείμενο που δημοσιοποιώ σήμερα ηλεκτρονικά, είχα δημοσιοποιήσει στον τοπικό τύπο της Αργολίδας τον Μάϊο του 2001, σε συνέχειες. Αυτή η προσωπική προσέγγιση -ανάλυση για τα όσα είχαν συμβεί στην Επαρχία μας τα τελευταία 30 και πλέον χρόνια, που αποτελεί άλλωστε λίγο - πολύ κοινό τόπο, για όλους όσους βρισκόμαστε σ' αυτή την πλευρά, αυτού που επιγραμματικά συνηθίζεται να ονομάζεται βιώσιμη και αειφόρος ανάπτυξη, υπήρξε η βάση και το πλαίσιο, και εξακολουθεί ασφαλώς να υπάρχει, των σκέψεων, προτάσεων και αποφάσεων μου και σαν δημάρχου τότε και σαν ενεργού πολίτη - δημότη σήμερα .

Επειδή τον τελευταίο καιρό, βοηθούντων και των ηλεκτρονικών μέσων, πάει να αναπτυχθεί έστω και αργά ,ένας γόνιμος και δημιουργικός διάλογος για τα κρίσιμα ζητήματα του τόπου μας, θεώρησα σκόπιμο να επαναφέρω στην επικαιρότητα μια οπτική γωνία από την οποία καθώς πιστεύω βλέπουμε ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι τα πράγματα σήμερα.

Καταλυτικό ρόλο στην έναρξη αλλά και την τροφοδοσία αυτού του διαλόγου σήμερα έχει παίξει και παίζει το κίνημα της ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΠΟΛΙΤΩΝ ΕΡΜΙΟΝΙΔΑΣ με τον προσανατολισμό του στα τοπικά προβλήματα και με τις σχετικές του πρωτοβουλίες. Συμβαίνει καμιά φορά οι αγνοημένες ή λησμονημένες άλλοτε φωνές ευαίσθητων και ανιδιοτελών ανθρώπων να ακούγονται πιο καθαρά όταν τα προβλήματα της κοινωνίας μας γίνονται μεγαλύτερα .

Του Δημήτη Καμιζή Δημάρχου Κρανιδίου

«Η ανατομία ενός εγκλήματος» στην Ερμιονίδα

Αυτός θα μπορούσε να ήταν ο δανεικός, αλλά ακριβής τίτλος για να περιλάβει και να περιγράψει κανείς όσα συνέβησαν τις τρεις τελευταίες δεκαετίες στην Ερμιονίδα για τη δήθεν ΑΝΑΠΤΥΞΗ της.
Οι πρώτες και καθοριστικές πράξεις ξεκίνησαν στις αρχές της δεκαετίας του '70, μεσούσης της δικτατορίας των συνταγματαρχών, με την ανέγερση μεγάλων ξενοδοχειακών συγκροτημάτων στις πιο όμορφες τοποθεσίες της επαρχίας μας από φίλους και συγγενείς των μελών της τότε στρατιωτικής κυβέρνησης. Οι αρμόδιοι τότε είπαν ότι αυτό ήταν για το καλό της περιοχής μας και του λαού μας, και ότι τα μεγάλα ξενοδοχεία θα έφερναν σπουδαία τουριστική και οικονομική ανάπτυξη στον τόπο μας και θα τρώγαμε όλοι με «χρυσά κουτάλια». Όλοι σχεδόν οι ιδιοκτήτες και οι μέτοχοι των ξενοδοχείων αυτών ήσαν νέοι επιχειρηματίες που καμία σχέση δεν είχαν με την τουριστική δραστηριότητα και τις αντίστοιχες επιχειρηματικές δράσεις. Είχαν όμως ένα όνειρο: να γίνουν πλούσιοι, εξανεμίζοντας και τα πλουσιοπάροχα-τότε-δάνεια που τους χορηγήθηκαν.
Η στρατιωτική κυβέρνηση παράλληλα υποσχέθηκε στους ξενοδόχους πλήρη υποστήριξη, πέρα από τα δάνεια, με τη δημιουργία αεροδρομίου μέσω του οποίου θα κατέφθαναν οι πελάτες-τουρίστες απ' όλο τον κόσμο στην Ερμιονίδα. Άρχισαν να κάνουν πράξη την υπόσχεση τους αυτή απαλλοτριώνοντας έκταση 1000 περίπου στρεμμάτων εν μέσω αυτών των ξενοδοχείων, στην καρδιά της παράκτιας γης. Αμέσως όμως μετά την απαλλοτρίωση, και αφού προηγούμενα είχαν συμφωνήσει οι άπειροι και αδιάφοροι τότε νέοι ξενοδόχοι διαπίστωσαν ότι η κατασκευή του καινούριου αεροδρομίου σε αυτή τη θέση θα κατέστρεφε τα ξενοδοχεία τους.
Η αρχή του δράματος-εγκλήματος έγινε με την απαίτηση των νέων επιχειρηματιών και των διαδόχων τους να κηρυχθεί ολόκληρη η Ερμιονίδα κεκορεσμένη τουριστικά, ώστε να μην κατασκευαστούν άλλα ξενοδοχεία. Κύριος όμως στόχος ήταν τα ενοικιαζόμενα δωμάτια. Αυτό το τελευταίο, που ισοδυναμούσε ουσιαστικά με απαγόρευση δημιουργίας μικρών τουριστικών επιχειρήσεων με ενοικιαζόμενα δωμάτια, είχε ως άμεση συνέπεια τον αποκλεισμό της ντόπιας τουριστικής δραστηριότητας από τους μικρούς και μεγάλους ιδιοκτήτες της παράκτιας γης, η οποία μέχρι τότε χρησιμοποιείτο για γεωργική και κτηνοτροφική εκμετάλλευση, χαμηλής όμως παραγωγικότητας. Αφού λοιπόν αφαιρέθηκε ουσιαστικά η δυνατότητα από τους ντόπιους ιδιοκτήτες γης να μετατραπούν σε επιχειρηματίες μιας νέας δυναμικότερης μορφής ανάπτυξης, της τουριστικής, όλες αυτές οι παραθαλάσσιες εκτάσεις έναν προορισμό είχαν πια να πουληθούν: και μάλιστα σε χαμηλές τιμές, αφού οι ιδιοκτήτες τους δεν είχαν πια τι να τις κάνουν. Αυτό άλλωστε έγινε και γίνεται όλα αυτά τα χρόνια, μέχρι του σημείου να χρειάζεται να ψάξει πάρα πολύ κανείς, για να βρει ένα μικρό κομμάτι παραθαλάσσιας έκτασης που να ανήκει ακόμα σε Κρανιδιώτες, Κοιλαδιώτες ,Πορτοχελιώτες, Διδυμιώτες ή Ερμιονίτες. Από τα 80 χιλιόμετρα της ακτογραμμής του Δήμου Κρανιδίου μερικές εκατοντάδες μόνον μέτρα βρίσκονται πια σε επαφή με ντόπια ιδιοκτησία. Με αυτόν τον τρόπο σιγά-σιγά, οι από πατέρα και μάνα, οι από παππού και γιαγιά κληρονόμοι της πανάρχαιας και πανέμορφης αυτής γης αποξενώθηκαν από την ιδιοκτησία τους, αλλά και από τη δυνατότητα να τη χρησιμοποιήσουν ως παραγωγική δύναμη και ως μέσο για την τουριστική ανάπτυξη του τόπου και τη δική τους ευημερία. Προσωρινά γέμισαν οι τσέπες και τα βιβλιάρια. Όμως από τους περισσότερους άδειασαν πάρα πολύ γρήγορα σε μη παραγωγικές επενδύσεις προσωρινού χαρακτήρα. Εδώ η ευθύνη του καθένα είναι προσωπική. Τους υποσχέθηκαν ανάπτυξη δική τους αλλά και του τόπου τους, και τώρα κάποιοι, αν δεν είναι φύλακες στις βίλες των νέων ιδιοκτητών, περνούν από μακριά για να μη βλέπουν τον ιδρώτα του πατέρα και του παππού τους σε ξένα χέρια. Οι άνθρωποι αυτοί είτε παρασύρθηκαν, είτε εξαναγκάστηκαν να πουλήσουν τη γη τους, μη έχοντας άλλη επιλογή. Ασφαλώς υπάρχει ηθική αυτουργία γι' αυτό το έγκλημα. Δεν είναι μόνο ηθικοί αυτουργοί τα γενικά και απρόσωπα οικονομικά συμφέροντα, αλλά είναι πρόσωπα με ονόματα που είτε διετέλεσαν σε επιτελικές θέσεις για τη χάραξη πολιτικών ανάπτυξης, είτε δεν αντιστάθηκαν ως όφειλαν σε τέτοιου είδους πολιτικές αποξένωσης των κατοίκων από τον τόπο τους και υποθήκευσαν με αυτή τους τη στάση το μέλλον όλων μας. Για του λόγου το αληθές, σε όλη αυτή την παράκτια γραμμή των 80 χιλιομέτρων με τις πανέμορφες ακρογιαλιές, τις δαντελωτές παραλίες, τη χρυσή αμμουδιά, μέσα στα τριάντα χρόνια «εντατικής τουριστικής ανάπτυξης» κατόρθωσαν να αναπτυχθούν πέντε μικρές ταβέρνες που οι ιδιοκτήτες τους είναι δημότες του Διευρυμένου Δήμου Κρανιδίου. Οι Νόμοι και Διατάξεις για το κεκορεσμένο της τουριστικής ανάπτυξης της περιοχής μας εξακολουθούν να ισχύουν ακόμα!!!

«Η ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΕΝΟΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ» ΣΤΗΝ ΕΡΜΙΟΝΙΔΑ μέρος 2°: ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ - ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ

Ο αποκλεισμός της μικρής και μεσαίας επιχειρηματικής δραστηριότητας στον τομέα του τουρισμού, από τους ντόπιους ιδιοκτήτες γης είχε δραματικές και μοιραίες συνέπειες, τόσο στη χρήση της γης, όσο και στο ιδιοκτησιακό καθεστώς. Μικρές και μεγαλύτερες εκτάσεις άρχισαν να αλλάζουν γρήγορα χέρια και χρήσεις. Δημιουργήθηκε ένας φαύλος κύκλος μέσα στον οποίο το πούλημα της γης τροφοδοτούσε και τροφοδοτεί ακόμα το ξεπούλημα της. Όσο η ζήτηση από τους αγοραστές ανέβαινε, και ως φυσικό επακόλουθο ανέβαινε και η αξία της γης, τόσο το χωράφι για τον πατροπαράδοτο ιδιοκτήτη γινόταν βάρος, αφού έπρεπε να πληρώνει στην εφορία αστρονομικά, για τα οικονομικά του μέτρα ποσά, για να μεταβιβάσει το χωράφι του στο γιο του και στην κόρη του. Έτσι έφτασαν τα πράγματα στο σημείο, για να κληρονομήσει κανείς με τον έναν ή τον άλλον τρόπο από τον πατέρα του, να πρέπει να πουλήσει οπωσδήποτε για να ανταποκριθεί στις οικονομικές υποχρεώσεις απέναντι στην εφορία. Ήταν αδύνατο με το σύνηθες μικρό και μεσαίο αγροτικό, εργατικό, ή άλλο εισόδημα να καλύψει αυτές τις υποχρεώσεις. Έτσι άρκεσαν τριάντα χρόνια ώστε η ωραιότερη παραθαλάσσια γη της Ερμιονίδας, είτε με τεμαχισμό, είτε με συνένωση, να ξεπουληθεί σε μεγάλους οικονομικούς παράγοντες, σε οικοδομικούς συνεταιρισμούς, σε κτηματομεσίτες, ακόμα σε μεσαίους και μικρούς οικονομικά εποίκους της περιοχής. Ανάλογα με πόσο μεγάλο ή μικρό ήταν το βαλάντιο του καθενός στην Ερμιονίδα μπορούσε να αγοράζει κανείς ό,τι ήθελε. Προσφέρθηκε δηλαδή ουσιαστικά η γη μας σε γενικό ξεπούλημα και μάλιστα χωρίς ίχνος αντιστάσεως. Οι συνέπειες υπήρξαν και εξακολουθούν να είναι δραματικές. Οι νέοι ιδιοκτήτες όρθωσαν, άλλοι πέτρινα τείχη, άλλοι δικτυωτές περιφράξεις, άλλοι κάθε είδους εμπόδια για την προστασία δήθεν της νεοαποκτηθείσας ιδιοκτησίας τους• αλλά ουσιαστικά για τον αποκλεισμό κάθε δυνατότητας πρόσβασης των ντόπιων «ιθαγενών» στις παραλίες και στις θάλασσές μας. Οι περιφράξεις, μέχρι τη δεκαετία του '70, ήταν άγνωστες στην περιοχή μας και η διάβαση ελεύθερη- ήταν αδύνατο για τον ντόπιο ιδιοκτήτη γης να σκεφτεί πως από το χωράφι του δεν περνάει κανείς. Πεζούλια από ξερολιθιά, καμωμένα με τον ιδρώτα του παππού και του προπάππου για να συγκρατούν το χώμα, δέντρα, χαρουπιές, γκοριτσιές, σχοίνα και ριζιμιές πέτρες ήταν τα φυσικά σύνορα στις ιδιοκτησίες των μελών μιας κοινωνίας, που οι ψυχές τους όμως δεν διαχωρίζονταν με συρματοπλέγματα κι ο καθένας μπορούσε να διαβεί μέσα από το χωράφι και την ψυχή του άλλου, του γείτονα. Ας προσπαθήσουμε όμως να δούμε απέναντι σ' αυτές τις βαριές και καταστροφικές συνέπειες που είχε για τον τόπο μας αυτού του είδους η ανάπτυξη, ποιό ήταν το κέρδος. Ποια ήταν η ωφέλεια για μας, ποιά προορίζεται να είναι η ωφέλεια για τα παιδιά μας. Αν το τίμημα που πληρώσαμε και πληρώνουμε βρίσκεται σε κάποια αναλογία και αντιστοιχία με το κέρδος που εισπράξαμε. Σίγουρα στην αρχή της λειτουργίας τους τα μεγάλα ξενοδοχειακά συγκροτήματα προσέφεραν κάποιες θέσεις απασχόλησης σε εργατικό και υπαλληλικό προσωπικό. Σίγουρα κατά τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας τους υπήρξε ένα ρεύμα πελατών κυρίως από το εξωτερικό, και μέσα από αυτό έγινε γνωστή η περιοχή μας που από τη φύση και το Θεό είχε προικισθεί με εξαιρετικού φυσικού κάλλους τοπία, πεντακάθαρες θάλασσες και πανέμορφες ακρογιαλιές. Αυτό υπήρξε και καλό και κακό. Δημιούργησε μια μικρή πηγή εισοδήματος, άνοιξε όμως τις αρπακτικές ορέξεις και διαθέσεις σε όσους ήρθαν σε επαφή με αυτή την εκπληκτική ομορφιά της γης της Ερμιονίδας. Πολλοί από αυτούς τους πελάτες σκέφτηκαν αυτή τη γη να την κάνουν δική τους, όχι μόνο να αρκεστούν να την επισκέπτονται ως τουρίστες. Τέσσερα-πέντε χρόνια μετά τη λειτουργία τους τα ξενοδοχεία εκείνα που είχαν εξασφαλίσει το «τουριστικό κεκορεσμένο» της περιοχής μπήκαν σε οικονομική κρίση γιατί οι πρώτοι ιδιοκτήτες τους δεν είχαν καμιά όρεξη να αποπληρώσουν τα δάνεια που είχαν επενδύσει αλλού. Τη νύφη την πλήρωσαν οι θέσεις εργασίας και οι εργαζόμενοι σ' αυτά. Τα μισά και πλέον από αυτά τα ξενοδοχεία αλλάζοντας χέρια και τράπεζες, μετά από διαδικασίες κατασχέσεων έκλεισαν το ένα μετά το άλλο. Τα τελευταία δύο τρία χρόνια μόνο διαφαίνεται μία δραστηριοποίηση νέων επενδυτών που στόχο έχει το εκσυγχρονισμό και την επαναλειτουργία τους ενόψει κυρίως της Ολυμπιάδας του 2004. Ασφαλώς αυτός ο εκσυγχρονισμός έχει θετικές συνέπειες, αφού έδωσε και δίνει απασχόληση σε μηχανικούς, εργολάβους και οικοδομικά συνεργεία. Όσον αφορά το προσωπικό που απασχολείται από τα ίδια τα ξενοδοχεία για τη λειτουργία τους, ένα μέρος των εργαζομένων σήμερα είναι οικονομικοί μετανάστες- προσφέρεται όμως απασχόληση και σε ντόπιους. Ωστόσο η οικονομική κίνηση που δημιουργούν οι πελάτες των ξενοδοχείων αυτών στα καταστήματα του Πορτοχελίου, του Κρανιδίου και της Κοιλάδας είναι σχεδόν μηδαμινή, αφού οι πελάτες τους έρχονται και φεύγουν συνήθως σε γκρουπ, χωρίς να βγουν έξω από το ξενοδοχείο ούτε μία ημέρα κατά τη διάρκεια της παραμονής τους. Τους προσφέρονται όλα εντός• ακόμα και ο καφές και το ούζο. Οι τυχόν «εκτός των τειχών» εξορμήσεις των πελατών τους για να επισκεφθούν αξιοθέατα γίνεται εκτός Ερμιονίδας. Οι περισσότεροι από αυτούς τους πελάτες δεν αφήνουν ούτε μία δραχμή έξω από το ξενοδοχείο (Ακολουθεί τρίτο μέρος για την παραθεριστική δεύτερη κατοικία.)

«Η ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΕΝΟΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ» ΣΤΗΝ ΕΡΜΙΟΝΙΔΑ μέρος 3°: ΔΕΥΤΕΡΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑ

Ο τομέας που γνώρισε και γνωρίζει τη δυναμικότερη ανάπτυξη στον τουρισμό είναι εκείνος της δεύτερης παραθεριστικής κατοικίας, σε σημείο μάλιστα τέτοιο ώστε η Ερμιονίδα σήμερα να θεωρείται σαν ένα προάστιο της Αθήνας, ιδιαίτερα για τους επισκέπτες του Σαββατοκύριακου ή και για ολιγοήμερες διακοπές τις αργίες και το καλοκαίρι. Η δεύτερη κατοικία αναπτύχθηκε δυναμικά, είτε μέσα σε οικισμούς όπως ο Αγ. Αιμιλιανός και ο οικισμός της ΔΕΗ, είτε εκτός οικισμών με την εκτός σχεδίου δόμηση. Είτε με τον έναν, είτε με τον άλλο τρόπο, είναι γεγονός ότι αυτή η δραστηριότητα προσέφερε και εξακολουθεί να προσφέρει και σήμερα σταθερό εισόδημα σε εκατοντάδες επαγγελματίες στην περιοχή μας, κυρίως σε όσους ασχολούνται με οικοδομικά και συναφή επαγγέλματα, αλλά και σε εκείνους που ασχολούνται με εμπορικές δραστηριότητες. Μηχανικοί, εργολάβοι, πάσης φύσεως οικοδόμοι, ξυλουργοί, ασχολούμενοι με χωματουργικές εργασίες, υδροπωλητές και έμποροι έχουν διαπιστώσει την αύξηση του εισοδήματος τους τα τελευταία είκοσι χρόνια. Κανείς λοιπόν δε μπορεί να παραγνωρίζει το γεγονός ότι η όποια οικονομική ανάπτυξη στην περιοχή μας, όσον αφορά τον τουριστικό τομέα, βασίζεται πρώτιστα στην ανάπτυξη της δεύτερης κατοικίας από Αθηναίους κυρίως υψηλών και μεσαίων εισοδημάτων, οι οποίοι χρησιμοποιούν την περιοχή μας ως θέρετρο. Ωστόσο, η δόμηση των κατοικιών παραθεριστικού χαρακτήρα πάνω σε γη αγορασμένη και τεμαχισμένη, όπως αναφέραμε σε προηγούμενο άρθρο μας, είχε ασφαλώς και έχει και αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, στη χρήση της γης, στα μακροπρόθεσμα οικονομικά οφέλη της περιοχής μας, αλλά και τις δομές και στην ίδια τη συνοχή της τοπικής μας κοινωνίας. Η αλλαγή χρήσεων της γης, η άναρχη αλλά και παράνομη δόμηση, ο αποκλεισμός των ακτών έχουν καλλιεργήσει στους ντόπιους κατοίκους την εντύπωση ότι σε αυτόν τον τόπο πραγματοποιεί ο καθένας το όνειρο του παραβιάζοντας αρχές, κανονισμούς και νόμους, ενώ παράλληλα δημιουργούν ένα καθεστώς ασφυξίας για όσους αισθάνονται ότι περιορίζονται σε έναν κλοιό στην ενδοχώρα που διαρκώς στενεύει. Πέρα όμως από τις επιπτώσεις που έχει για το περιβάλλον η μεγάλη διασπορά κατοικιών και ανθρωπίνων δραστηριοτήτων σε ολόκληρη σχεδόν την έκταση του Δήμου μας και την Ερμιονίδα έχουν προκύψει ήδη αρνητικές συνέπειες και επιπλοκές για την ίδια τη ζωή των ανθρώπων, κυρίως των μονίμων κατοίκων που ζουν στις πόλεις και στα χωριά. Στο Δήμο Κρανιδίου υπάρχουν σήμερα τρεις χιλιάδες περίπου εξοχικές κατοικίες διάσπαρτες εκτός σχεδίου ή μέσα σε παραθεριστικούς οικισμούς σε μία ευρεία έκταση 252 χιλιάδων στρεμμάτων. Ακόμα και οι υπάλληλοι της Στατιστικής Υπηρεσίας και τα συνεργεία της στην πρόσφατη απογραφή δυσκολεύτηκαν πολύ, έστω και να εντοπίσουν αυτές τις κατοικίες στην περιοχή μας. Λογικά και χωρίς μαθηματικούς υπολογισμούς καταλαβαίνει κανείς ότι είναι αδύνατο ο Δήμος Κρανιδίου να παρέχει και να μεταφέρει υπηρεσίες βασικών υποδομών (δρόμους, ύδρευση, αποχέτευση), και άλλες ανταποδοτικού χαρακτήρα (καθαριότητα, φωτισμό κτλ.), ενώ η ζήτηση των υπηρεσιών αυτών κάθε μέρα προβάλλει όλο και περισσότερο αυξημένη και επιτακτική. Ήδη σήμερα ο ντόπιος μόνιμος κάτοικος της πόλης και των χωριών του Δήμου Κρανιδίου, ακόμα και αν διαθέτει εισόδημα συνταξιούχου του ΟΓΑ ή του ΙΚΑ, χρηματοδοτεί έμμεσα τις υπηρεσίες του Δήμου που προσφέρονται στους παραθεριστές της δεύτερης εκτός σχεδίου κατοικίας, αφού το κόστος της μεταφοράς των υπηρεσιών αυτών σε διάσπαρτες σε μεγάλη έκταση κατοικίες είναι πολύ υψηλότερο από το κόστος της μεταφοράς των ίδιων υπηρεσιών μέσα στο Κρανίδι και τα γύρω χωριά. Από την άλλη πλευρά τα δημοτικά τέλη είναι για όλους τα ίδια. Δυστυχώς, θεωρητικά και πρακτικά, δεν επιτρέπεται η διαφοροποίηση των τελών σε κάθε περιοχή για κατοικία, ενώ τα περισσότερα από αυτά είναι ανταποδοτικού χαρακτήρα. Η τυχόν θετική ανταπόκριση του Δήμου και η ικανοποίηση σχετικών αιτημάτων για τη δημιουργία υποδομών και τη μεταφορά υπηρεσιών γενικά όπου χτίζεται σπίτι θα είχε δυσβάσταχτο οικονομικό κόστος και βαρύτατες συνέπειες στις τοπικές κοινωνίες. Άμεσος κίνδυνος για να συμβεί κάτι τέτοιο διαφαίνεται μπροστά μας σχετικά με την ύδρευση και τα τέλη ύδρευσης, αφού η υπερκατανάλωση νερού το καλοκαίρι για την κάλυψη των αναγκών των εξοχικών κυρίως κατοικιών (κήποι, γκαζόν, πισίνες κτλ ) έστω και αν καλύπτεται με μεταφορά νερού από γεωτρήσεις με βυτία έχει ως συνέπεια την εξάντληση των υπόγειων υδροφορέων και την υφαλμύρωσή τους. Η μεταφορά νερού με υδροφόρα πλοία και η αφαλάτωση του θαλασσινού νερού προκειμένου να αντιμετωπιστεί η κατάσταση θα έχει υψηλό κόστος και για τους δημότες του Δήμου Κρανιδίου. Επομένως μπορούμε να πούμε ότι πολύ σύντομα θα υποστούμε τις συνέπειες και θα πληρώσουμε το τίμημα, όχι μόνο της άναρχης δόμησης, αλλά κυρίως της έλλειψης ενός μακρόπνοου σχεδίου ανάπτυξης της περιοχής μας το οποίο, πέρα από το προσωρινό και εφήμερο όφελος θα προέβλεπε και θα εξασφάλιζε όρους βιώσιμης ανάπτυξης και για το μέλλον, και θα προνοούσε για τη λειτουργία μηχανισμών που θα προστάτευαν εμάς τους ντόπιους «ιθαγενείς» και την κοινωνία μας. Ο Δήμος Κρανιδίου, ίσως για πρώτη φορά, το Φεβρουάριο του 1999 υπέβαλε πολύ συγκεκριμένες προτάσεις για μία συνολική βιώσιμη ανάπτυξη της περιοχής μας αλλά και της ευρύτερης Ερμιονίδας μέσα στο πλαίσιο του Σχεδίου Περιφερειακής Ανάπτυξης Πελοποννήσου (Σ.Π.Α.). Παρότι οι προτάσεις αυτές έχουν συζητηθεί σοβαρά στην Περιφέρεια Πελοποννήσου και παρότι σε αρκετά σημεία έχουν δρομολογηθεί οι διαδικασίες υλοποίησης τους κάποιοι φαίνεται ακόμα είτε να τις αγνοούν, είτε να έχουν διαφορετική άποψη, χωρίς όμως να την εκφράζουν ανοιχτά και επίσημα. Εμείς επιμένουμε και θα εξακολουθήσουμε να επιμένουμε ότι κανένας αναπτυξιακός σχεδιασμός δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί χωρίς εμάς, την Τοπική Αυτοδιοίκηση Α' Βαθμού, και χωρίς τη σύμφωνη γνώμη και τη θέληση των Δημοτών μας μέσα από διαδικασίες που μας εκφράζουν όλους. Άλλωστε η όποια ανάπτυξη θα πρέπει να εξασφαλίζει τη διατήρηση σε καλή κατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος και την προστασία των τοπικών κοινωνιών και των μελών τους. (ακολουθεί άρθρο για τη μελέτη ΠΕΡΠΟ για το Δήμο Κρανιδίου)

«Η ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΕΝΟΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ» ΣΤΗΝ ΕΡΜΙΟΝΙΔΑ μέρος 4°: ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΠΟ

Το τελευταίο τρίμηνο εδώ στην Ερμιονίδα μπήκε στην καθημερινή μας ζωή μία λέξη-συντομογραφία, ΠΕΡΠΟ, αφότου αιφνιδιαστικά πληροφορηθήκαμε στις αρχές του Μαρτίου ότι υπήρχε μελέτη γενικών κατευθύνσεων για την ανάπτυξη ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΕΙΔΙΚΑ ΡΥΘΜΙΖΟΜΕΝΗΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΗΣΗΣ (ΠΕΡΠΟ). Αιφνιδιαστικά λοιπόν πληροφορηθήκαμε, ανεπίσημα πάντοτε, στις 4 Μαρτίου του 2001, ότι επρόκειτο σε λίγες ημέρες να συζητηθεί στη συνεδρίαση του Νομαρχιακού Συμβουλίου το θέμα αυτό. Την επόμενη ακριβώς ημέρα αντιδράσαμε με φυσικό τρόπο, όπως αντιδρά κανείς σε κάτι άγνωστο, και μέσω του Συμβουλίου της ΤΕΔΚ πετύχαμε την αναβολή συζήτησης του θέματος. Στη συνέχεια με αποφάσεις του Δημοτικού μας Συμβουλίου, επιστολές και παρεμβάσεις μου προς το ΥΠΕΧΩΔΕ πετύχαμε ανανέωση του χρόνου ενημέρωσης μας και υποβολής προτάσεων μέχρι τις 30 Ιουνίου. Στα αιτήματα μας συμπεριλαμβανόταν και η παρουσίαση της μελέτης από τους ίδιους τους μελετητές και υπηρεσιακούς παράγοντες του ΥΠΕΧΩΔΕ εδώ στο Κρανίδι, πράγμα που έγινε σε ανοιχτή συγκέντρωση στο β' Δημοτικό Σχολείο Κρανιδίου. Επειδή για το θέμα αυτό πολλά λέγονται και γράφονται και ενόψει υποβολής προτάσεων και της λήψης αποφάσεων, θα ήθελα να επαναλάβω για μία ακόμα φορά και να διατυπώσω δημόσια θέσεις που έχω εκφράσει στο πλαίσιο της λειτουργίας του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Κρανιδίου και σε όσες ανοιχτές διαδικασίες έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα. Θα παραθέσω επίσης ορισμένα στοιχεία για την ενημέρωση των δημοτών μας σε ό,τι αφορά, τόσο τις διαδικασίες που ακολουθήθηκαν, όσο και την ίδια την ουσία του θέματος.

1. Η μελέτη αυτή ανατέθηκε από το ΥΠΕΧΩΔΕ στο ιδιωτικό μελετητικό γραφείο Χ. Αραμπατζή-Καρά και Συνεργάτες και η εκπόνηση της ολοκληρώθηκε το Νοέμβριο του 1999. 2. Από την 1η Ιανουαρίου 1999 που ανέλαβε η παρούσα Δημοτική αρχή οι μελετητές δεν ήρθαν σε καμία επαφή και επικοινωνία με το Δήμο Κρανιδίου, ούτε συνεργάστηκαν μαζί μας για την εκπόνηση της μελέτης. Δεν γνωρίζαμε ούτε καν ότι εκπονείται μελέτη που αφορά την Αργολίδα και κυρίως το Δήμο μας με αυτό το περιεχόμενο και σκοπό, αφού ούτε από την προηγούμενη Δημοτική αρχή είχαμε ενημέρωση, ούτε από καμία άλλη αρχή. Ουσιαστικά δηλαδή η μελέτη αυτή εκπονήθηκε χωρίς καμία συνεργασία με το Δήμο Κρανιδίου για την περιοχή του οποίου προτείνει κατευθύνσεις οικιστικής ανάπτυξης και άλλες κρίσιμες παρεμβάσεις.

3. Η μελέτη αυτή παρελήφθη, σύμφωνα με επίσημο έγγραφο, από τη νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Αργολίδας στις 7/11/2000, χωρίς από τότε να κοινοποιηθεί σε μας και στους επιστημονικούς και επαγγελματικούς φορείς της περιοχής μας όπως έπρεπε, σύμφωνα με την παράγραφο 3 του υπ. αριθμ. πρ. 28062/3984/26.10.2000 διαβιβαστικού εγγράφου προς τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Αργολίδας, που υπογράφει ο Υπουργός ΠΕΧΩΔΕ.

4. Μέχρι σήμερα η Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος του ΥΠΕΧΩΔΕ έχει κοινοποιήσει στο Δήμο Κρανιδίου δύο έγγραφα της με τα οποία διευκρινίζει ότι η μελέτη ΠΕΡΠΟ δεν προτείνει όρους ούτε έχει σχέση με την εκτός σχεδίου δόμηση.

5. Η παράγραφος 3 του παραπάνω διαβιβαστικού εγγράφου του ΥΠΕΧΩΔΕ ορίζει σαφώς και επί λέξει τα εξής: «Η ενεργοποίηση και η συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών και όλου του φάσματος της διοίκησης και της αυτοδιοίκησης, καθώς και των επιστημονικών, επαγγελματικών και περιβαλλοντικών οργανώσεων για την έγκριση και την υλοποίηση του χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού, αποτελεί όρο για μία ουσιαστική συνδιαμόρφωση των χωροταξικών πολιτικών και των προγραμμάτων εφαρμογής». Με δεδομένα τα παραπάνω στοιχεία, την ενημέρωση που έχει γίνει μέχρι σήμερα, τις υπάρχουσες θέσεις και τις αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου που έχουν ληφθεί τα τελευταία δυόμισι χρόνια για την αναπτυξιακή πολιτική του Δήμου Κρανιδίου οι θέσεις μου για το θέμα αυτό έχουν ως εξής:

1. Η μελέτη αυτή είναι αποσπασματική αφού δεν αποτελεί μέρος μίας μελέτης για την ολοκληρωμένη αειφόρο και βιώσιμη ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής του Δήμου Κρανιδίου και δεν έχει λάβει υπόψη της την εκφρασμένη αναπτυξιακή πολιτική του Δήμου Κρανιδίου, όπως αυτή έχει διατυπωθεί επίσημα από το Δήμο Κρανιδίου με το υπ. αριθμ. πρ. 503/19.2.1999 έγγραφο μας προς την Περιφέρεια Πελοποννήσου, στο πλαίσιο της κατάρτισης του Σχεδίου Περιφερειακής Ανάπτυξης της Πελοποννήσου (ΣΠΑ).

2. Η ανεξέλεγκτη ανάπτυξη της δεύτερης παραθεριστικής κατοικίας, ιδιαίτερα όταν υπαγορεύεται από εξωγενή ζήτηση δεν μπορεί και δεν πρέπει να καθορίσει το συνολικό αναπτυξιακό μοντέλο για την περιοχή μας, αλλά αντίθετα πρέπει να «υπακούσει» σ' αυτό.

3. Η μελέτη αυτή συντάχτηκε μόνο και μόνο για να ανταποκριθεί στις «πιέσεις» της εξωγενούς ζήτησης για δεύτερη παραθεριστική κατοικία.

4. Συντάχθηκε χωρίς να έχει εξαντληθεί ούτε το 50 % των αποθεμάτων γης των σημερινών θεσμοθετημένων υποδοχέων (εγκεκριμένοι υπάρχοντες οικισμοί). Σε ορισμένες περιπτώσεις δεν υπάρχει ούτε συμβατότητα προς τις λοιπές χρήσεις γης, αλλά ούτε και φυσική καταλληλότητα.

5. Ενώ είναι γνωστό ότι το νερό στην περιοχή μας αποτελεί είδος σε ανεπάρκεια δεν περιλαμβάνεται στη μελέτη το παραμικρό στοιχείο για το πού βρίσκεται το ισοζύγιο νερού σήμερα.

6. Το μέγεθος των προτεινόμενων οικιστικών αναπτύξεων προβλέπει μέχρι το 2011 διπλασιασμό του συνολικού πληθυσμού της περιοχής μας. Αυτό θα οδηγούσε σε απρόβλεπτης συνέπειας κοινωνικές παραμορφώσεις και επιπτώσεις.

7. Αναφέρεται στη χωρητικότητα των ακτών θεωρώντας τις όλες ελεύθερες, αγνοώντας και αποσιωπώντας το γεγονός ότι στο μεγαλύτερο μέρος της ακτογραμμής των 80 χιλιομέτρων του Δήμου μας οι ακτές είναι αποκλεισμένες ήδη στην πρόσβαση, ενώ δεν προτείνει τίποτα για την απελευθέρωση τους.

8. Προτείνει τέτοιου μεγέθους οικιστική ανάπτυξη και πληθυσμιακή αύξηση, ενώ είναι γνωστή η έλλειψη βασικών υποδομών στην περιοχή μας, το άθλιο οδικό δίκτυο, η απουσία Χώρου Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ), οι ελλείψεις στα δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης.

9. Η προτεινόμενη οικιστική ανάπτυξη που επιβαρύνει την ήδη υπάρχουσα διασπορά οικιστικών πυρήνων θα προκαλέσει πολύ υψηλό κόστος στη μεταφορά δημοτικών υπηρεσιών (αποκομιδή απορριμμάτων, δημοτικό φωτισμό, ύδρευση, δημοτικοί δρόμοι), σε σημείο ώστε το κόστος αυτό να είναι δυσβάστακτο για τους μόνιμους κατοίκους και τους δημότες χαμηλών εισοδημάτων.

10. Η πλήρης εξάντληση των φυσικών διαθέσιμων κυρίως του νερού, πέραν του υψηλού κόστους και της αύξησης των τελών ύδρευσης που θα προκύψει αναγκαστικά από τη μεταφορά νερού ή την αφαλάτωση του θαλασσινού νερού, θα καταστρέψει κυριολεκτικά κάθε δραστηριότητα στον πρωτογενή τομέα(γεωργία-κτηνοτροφία).

11. Οφείλουμε να παραδώσουμε στα παιδιά μας το φυσικό κεφάλαιο και το περιβάλλον που κληρονομήσαμε από τους προγόνους μας σε κατάσταση τέτοια ώστε να μπορούν να ζήσουν και οι γενιές που έρχονται. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να καλλιεργήσουμε τη ματαιοδοξία που εξαντλεί εδώ και τώρα κάθε όριο και δυνατότητα ανάπτυξης.

Για τους παραπάνω λόγους η μελέτη αυτή σε καμία περίπτωση δεν δίνει τις σωστές κατευθύνσεις για την ανάπτυξη της περιοχής μας και πρέπει στο σύνολο της να απορριφθεί. Ούτε χρειαζόμαστε μία άλλη, διαφορετική μελέτη ΠΕΡΠΟ. Ισχυρή πεποίθηση μου είναι ότι στην περιοχή μας δεν χρειάζεται εκπόνηση μελέτης ΠΕΡΠΟ, αλλά εκπόνηση μελέτης Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΓΠΣ) ή Σχεδίου Οικιστικής Οργάνωσης Ανοιχτής Πόλης (ΣΧΟΟΑΠ) που θα περιλαμβάνει όλα τα όρια του Δήμου Κρανιδίου, βάσει του νόμου 2508, άρθρο 4 και 5, και του νόμου 2742/1999, άρθρο 9. Τα ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ που αποτελούν το στρατηγικό επίπεδο του πολεοδομικού σχεδιασμού, προσδιορίζουν τις κατευθύνσεις χωρικής οργάνωσης των νέων Δήμων, καθορίζουν τα μεγέθη της οικιστικής ανάπτυξης σε όλη την έκταση του Δήμου, προσδιορίζουν περιοχές ειδικής προστασίας, υποδεικνύουν ζώνες παραγωγικών δραστηριοτήτων και καθορίζουν περιοχές αναπλάσεων, όπου αυτό απαιτείται. Το σημαντικότερο είναι ότι μία τέτοια μελέτη σύμφωνα με το νόμο μπορεί να ανατεθεί από το ίδιο το Δήμο, και όχι από τρίτους που θα σχεδιάζουν χωρίς εμάς για μας. Σημαντική επίσης προϋπόθεση κατά τη γνώμη μου, για το σχεδιασμό μίας ολοκληρωμένης ανάπτυξης είναι ο προγραμματισμός, η εκτέλεση και η ολοκλήρωση των μεγάλων έργων υποδομής. Χωρίς έργα υποδομής δεν μπορεί κανείς ούτε να σχεδιάζει, ούτε να μιλά για ανάπτυξη. Η πολιτεία λοιπόν πρώτιστα οφείλει να ανταποκριθεί σ' αυτές τις υποχρεώσεις της χρηματοδοτώντας τέτοιου είδους έργα. Τέλος, για μία ακόμα φορά επαναλαμβάνω ότι η εφαρμογή των νόμων από τα όργανα που είναι εντεταλμένα γι' αυτό, ώστε να παταχθεί η παράνομη δόμηση, ο αποκλεισμός των ωραιότερων ακτών με μαντρότοιχους και περιφράξεις και να προστατευτεί το φυσικό περιβάλλον, είναι ζήτημα μεγάλης προτεραιότητας για να περισώσουμε τουλάχιστον ό,τι είναι δυνατόν να περισωθεί. Μελέτες, σχέδια και νόμοι χωρίς την εφαρμογή τους είναι απολύτως άχρηστα.