Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΚΑΙ Η ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΣΠΗΛΑΙΟΥ ΦΡΑΓΧΘΙ

Μετά τις τελευταίες αναφορές στο σπήλαιο Φράγχθι θεώρησα σκόπιμο να αναφερθώ πιο ολοκληρωμένα και όσο μου επιτρέπεται περιληπτικά στο τι έχει γίνει μέχρι σήμερα για την ανάδειξη και αξιοποίηση αυτού του παγκοσμίου αρχαιολογικού και ανθρωπολογικού ενδιαφέροντος μνημείου που βρίσκεται στο Δήμο μας και κυρίως κατά την περίοδο 1999-2006 που ήμουν Δήμαρχος.

Από την πρώτη στιγμή που η παράταξή μας ανέλαβε τη διοίκηση του Δήμου, τηρώντας τις τότε προεκλογικές μας δεσμεύσεις, δείξαμε ιδιαίτερο και έμπρακτο ενδιαφέρον στην ανάδειξη και αξιοποίηση των αρχαιολογικών μνημείων της περιοχής μας, μεταξύ των οποίων ίσως και το σπουδαιότερο, είναι το σπήλαιο Φράγχθι. Για την Αρχαία πόλη των Αλιέων έχουμε αναφερθεί σε άλλη θέση στο ιστολόγιό μας.

Για πολλές δεκαετίες βέβαια και τα αρχαιολογικά μνημεία του τόπου μας ακολούθησαν και αυτά την κοινή μοίρα όλων των πραγμάτων στην Ερμιονίδα, την αδιαφορία δηλαδή και της τοπικής και της Νομαρχιακής και της κρατικής διοίκησης. Οι αρχαιότητες στην Αργολίδα έφταναν μέχρι εκεί που έφταναν και οι διαγραμμίσεις στους δρόμους - μέχρι το Αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου. Είχε αγνοηθεί και αποσιωποιηθεί εντελώς, ακόμη και από τις καθ'ύλην αρμόδιες υπηρεσίες, ο αρχαιολογικός πλούτος της επαρχίας μας.

Συγκεκριμένα λοιπόν για το σπήλαιο Φράγχθι το πρώτο πράγμα που θεωρήσαμε σκόπιμο και αυτονόητο να πράξουμε, ήταν να συμβάλλουμε με κάθε τρόπο στην ενημέρωση των δημοτών μας για αυτήν την τόσο μακρινή χρονικά προγονική κληρονομιά, την οποία οι περισσότεροι αγνοούσαμε ή και για την οποία, ακόμα σαν απόηχος της ανασκαφικής δραστηριότητας που ξεκίνησε τη δεκαετία του 1970 από το Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα των Η.Π.Α., κυκλοφορούσαν ανάμεσα στους κατοίκους κυρίως της Κοιλάδας διάφοροι μύθοι - όπως παραδείγματος χάρη ότι εκεί στο σπήλαιο κατοικούσαν δήθεν κάποτε οι Κύκλωπες. Θεωρήσαμε λοιπόν σκόπιμο να πάρουμε πρωτοβουλίες ώστε να ενημερωθούν όλοι οι δημότες μας για την πραγματική αλήθεια, που ήρθε στο φως μετά από τις επιστημονικές έρευνες, έστω και 25 χρόνια αργότερα από τότε που έγιναν. Η πρώτη ενέργειά μας ήταν να αποκτήσουμε επίσημη επαφή σα Δήμος με τους υπεύθυνους της ανασκαφής στο Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα των Η.Π.Α. και για αυτό το λόγο αποστείλαμε σχετική επιστολή για την οποία λάβαμε απάντηση στις 21 Σεπτεμβρίου 1999 από την καθηγήτρια Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου κ Karen D. Vitelli, η οποία άλλωστε συμμετείχε και η ίδια στις ανασκαφές. Την ίδια προσπάθεια κάναμε και προς τις Ελληνικές Αρχαιολογικές Υπηρεσίες που είχαν σχετικές αρμοδιότητες και κάποια γνώση για το θέμα. Αμέσως μετά την επαφή αυτή καλέσαμε επίσημα την καθηγήτρια κ. Vitelli να επισκεφτεί την Κοιλάδα και να δώσει διάλεξη προσιτή και κατανοητή σε μη ειδικούς επιστήμονες ασφαλώς, στους απλούς ανθρώπους δηλαδή δημότες του Δήμου μας για να μάθουμε όλοι από πρώτο χέρι ό,τι είναι σχετικό με το σπήλαιο Φράγχθι.

Πράγματι, η καθηγήτρια κ. Karen Vitelli ανταποκρίθηκε με χαρά στην πρόσκλησή μας και στις 4 Οκτωβρίου 2000 έδωσε μία πολύ σπουδαία διάλεξη στην Ελληνική γλώσσα αλλά και στην Αγγλική με μετάφραση όπου υπήρχε ανάγκη, στην συγκέντρωση που είχαμε οργανώσει στο Δημοτικό Σχολείο της Κοιλάδας, όπου οι συμμετέχοντες απλοί άνθρωποι, χωρίς ιδιαίτερες επιστημονικές γνώσεις έμειναν κατάπληκτοι από τα όσα άκουσαν και είδαν σε προβολές διαφανειών σε σχέση με το σπήλαιο Φράγχθι. Ήταν η πρώτη φορά που ο λαός της περιοχής μας ενημερώθηκε υπεύθυνα για αυτόν τον αρχαιολογικό θησαυρό που ανήκει στον τόπο μας.

Την επόμενη μέρα ακριβώς πάρα πολλοί μαθητές Δημοτικών Σχολείων και του Γυμνασίου Κρανιδίου κυρίως, είχαν την ευκαιρία να επισκεφτούν το σπήλαιο Φράγχθι μαζί με την κ. Vitelli, η οποία τους ξενάγησε στον αρχαιολογικό χώρο.

Το 2001 φιλοξενήσαμε στην Κοιλάδα την κ. Άννα Στρούλια - Αρχαιολόγο από το Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα, συνεργάτιδα της κ. Karen Vitelli, η οποία επί τόπου συγκέντρωσε στοιχεία για την εκπόνηση της διατριβής της που είχε θέμα την σημερινή σχέση των κατοίκων της Κοιλάδας με το σπήλαιο Φράγχθι. Με την κ. Στρούλια που παρέμεινε στην Κοιλάδα για αυτό τον σκοπό ένα μήνα περίπου, επισκεφτήκαμε το Αρχαιολογικό Μουσείο του Ναυπλίου και με συνεργάτες μας, όπου μας δόθηκε η άδεια και η ευκαιρία να δούμε με τα μάτια μας ένα μεγάλο όγκο αρχαιολογικών ευρημάτων που φυλάσσονταν και φυλάσσεται ακόμη στις αποθήκες του, χωρίς ποτέ να έχει εκτεθεί στη θέα των επισκεπτών του Μουσείου. Εκεί επιβεβαιώσαμε την πεποίθησή μας ότι είμαστε κληρονόμοι ενός λαμπρού πολιτισμού που μας ανήκει και έχουμε χρέος και καθήκον να τον αναδείξουμε. Εκεί δημιουργήθηκε η πρώτη σκέψη και ιδέα για τη δημιουργία ενός Μουσείου - Εκθετηρίου στην Κοιλάδα. που θα στεγάσει ένα μέρος από αυτόν τον θησαυρό.

Η αρχική ιδέα και σκέψη μας αυτή έλαβε σάρκα και οστά με την αποκατάσταση του παλαιού Δημοτικού Σχολείου της Κοιλάδας του οποίου αρχικά με δωρεές και στην συνέχεια με την ένταξή του στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ε.Π.Τ.Α της Περιφέρειας Πελοποννήσου και στο Πρόγραμμα "ΘΗΣΕΑΣ", ξεκίνησαν οι εργασίες και έφτασαν λίγο πριν από την ολοκλήρωσή τους στο τέλος του 2006 όταν παραδώσαμε τη διοίκηση του Δήμου μετά το αποτέλεσμα των Δημοτικών Εκλογών.

Παράλληλα, σε συνεργασία με την Εφορεία Σπηλαιολογίας με την οποία είχαμε έρθει ήδη σε επαφή, συντάξαμε μελέτη για την ανάδειξη και αξιοποίηση του σπηλαίου η οποία έχει αποσταλεί στο Υπουργείο Πολιτισμού για να χρηματοδοτηθεί αυτό το έργο.

Τον Νοέμβριο του 2003 σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα και την καθηγήτριά του Dr. Karen Vitelli πραγματοποιήσαμε στην Κοιλάδα σεμινάριο Πειραματικής Κεραμικής με την παρουσία της ίδιας της καθηγήτριας και την συμμετοχή παιδιών Δημοτικών Σχολείων και Γυμνασίου. αλλά και άλλων αρχαιολόγων. Αυτό το σεμινάριο Πειραματικής Κεραμικής έγινε για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Μερικά έργα που προέκυψαν από τους συμμετέχοντες στο σεμινάριο τοποθετήθηκαν στην αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Κρανιδίου και ελπίζω ότι είναι ακόμη εκεί τοποθετημένα.

Αργότερα με τη βοήθεια του Πανεπιστημίου της Ιντιάνα και της Αρχαιολόγου κ. Στρούλια δημιουργήσαμε ενημερωτική - πληροφοριακή έκθεση σε σταντ, την οποία τοποθετήσαμε με καλαίσθητη κατασκευή στην παραλία της Κοιλάδας ώστε να είναι προσιτή στην άμεση θέα, να ενημερώνει και να προετοιμάζει τους επισκέπτες του σπηλαίου Φράγχθι.

Στις παραπάνω δράσεις μας είχαμε αμέριστη τεχνική βοήθεια και συμπαράσταση από την ειδική συνεργάτιδα του Δημάρχου κ. Μαρία Λιώση - καθηγήτρια Αγγλικής Φιλολογίας και αρχαιόφιλο, την οποία με την ευκαιρία αυτή και δημόσια άλλη μία φορά ευχαριστώ.

Το ενδιαφέρον μας αυτό όπως έμπρακτα αποτυπώθηκε με τις παραπάνω πρωτοβουλίες και ενέργειές μας μεταξύ και πολλών άλλων που η περιληπτική τοποθέτηση του θέματος δεν μας αφήνει περιθώρια περιγραφής τους, αφήσαμε σαν παρακαταθήκη στην σημερινή Δημοτική Αρχή, η οποία δυστυχώς δεν μπόρεσε να ανταποκριθεί κατ' ουδένα τρόπο στις ελπίδες μας ότι αυτή η σπουδαία δουλειά που πραγματοποιήσαμε θα είχε συνέχεια και ολοκλήρωση.

- Καμία εξέλιξη δεν έχει υπάρξει στο θέμα της χρηματοδότησης και της υλοποίησης της μελέτης αποκατάστασης του σπηλαίου ώστε αυτό να γίνει επισκέψιμο.

- Το κτίριο του παλαιού Δημοτικού Σχολείου που σύμφωνα με το σχέδιό μας επρόκειτο να χρησιμοποιηθεί ως Μουσείο -Εκθετήριο των ευρημάτων του σπηλαίου παραμένει σχεδόν όπως το αφήσαμε ανολοκλήρωτο. Ελπίζουμε τουλάχιστον προεκλογικά κάτι να γίνει προς την κατεύθυνση αυτή, όπως και με τα υπόλοιπα έργα μας, στην προσπάθεια της σημερινής δημοτικής αρχής να τα οικειοποιηθεί και να τα παρουσιάσει για δικά της. Έστω ας γίνει και έτσι.

- Η μόνιμη ενημερωτική - πληροφοριακή έκθεση που είχαμε τοποθετήσει στην παραλία της Κοιλάδας αφέθηκε στην τύχη της και στη φθορά του χρόνου, χωρίς καμία μέριμνα της Δημοτικής Αρχής να την συντηρεί και να την ανανεώνει.

- Ευτυχώς τουλάχιστον και μέσα από την εκπαιδευτική διαδικασία του Γυμνασίου Κρανιδίου κυρίως κάποιοι άνθρωποι επιμένουν και κάτι θυμίζουν. Τους συγχαρήκαμε σε άλλη θέση του ιστολογίου μας.

Date: Tue, Zl Sep 1999 07:09:47 -0500 (EST) From: vitellik <vitellik@indiana.edu> To: mailto:marialiosi@usa.netCc: mailto:vitellik@falstaff.ucs.Indiana.eduSubject: your letter

Dear Mr. Kamizhs,

I was very happy indeed to get your letter, as I have been trying to establish contact with your predecessor in Kiladha for some years. My congratulations on your new position and sincere wishes for a very successful and productive term. Please also accept my apologies for the slow response: your letter arrived right at the beginning of a new university year, which is always extremely busy, and at the same time my husband went into the hospital for emergency surgery, so life has been a bit difficult. He is doing well, but faces more surgery in the next weeks.
I am a bit concerned that you have found only four volumes of our Franchthi publications: I sent all nine (9) volumes (for which I had to raise nearly $500, since we no longer receive free copies ourselves!).Thus I hope you have found the other volumes by now.
More than that, I have been working with several of my colleagues to come up with ideas for preserving and developing the Cave site in ways that might make it more attractive and safe for tourism. We also have some ideas that we would like to discuss with you and other people in the general community--ideas that we think could be interesting and economically and culturally advantageous to your area. Our first concern is for the safety of visitors and for preserving the archaeological information in the site. To this end we submitted a proposal for filling in the deep and dangerous trenches inside the cave to the Archaeological Service. We still await their decision. Nothing is likely to happen before next summer. AT any rate, I plan to come to Greece, and to Kranidi, next summer and hope that I can meet with you, and eventually others, to talk about our ideas and hear any that you might have.
The Franchthi Cave is an extremely important site that has produced an enormous amount of very significant information about our early ancestors. We are anxious to share that information with you, with the wonderful people of the larger Kiladha-Kranidi-Portoheli community with whom we worked so happily for many years--and with all the others who might wish to visit and learn more about the area, both ancient and modern.Because it is such an early prehistoric site (ca. 25, 000-3000 BC!), it did not yield up statues and gold and other elegant objects of the sort that draw crowds to museums. But the stories it allowed us to learn from all the small bits and pieces are far more valuable and fascinating. We hope to find interesting ways for your citizens to learn them, take pride in them, and share them with visitors. I look forward very much to meeeting with you, and thank you sincerely for making the effort to write to me.

Sincerely,
Karen ("KD) D. Vitelli Director, Franchthi Project
Professor, Anthropology and Archaeology Indiana University Archaeology Annex 701 E. 8th St. Bloomington, IN 47408 USA