ΟΙ ΥΔΡΕΥΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ
ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ
ΕΡΜΙΟΝΙΔΑΣ-
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ-ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
ΤΟΥ
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ
Το νερό είναι ένα
πολύτιμο και αναντικατάστατο φυσικό αγαθό, απαραίτητο για τη ζωή και δεν πρέπει
να θεωρείται ανεξάντλητος φυσικός πόρος. Η αξία αυτού του πολύτιμου φυσικού
αγαθού, είναι μεγαλύτερη και από το γεγονός, ότι δεν υπάρχουν εναλλακτικές
λύσεις, όπως π.χ. για το πετρέλαιο. Οι άνθρωποι έκαναν πάντοτε, κάνουν και θα
συνεχίσουν να κάνουν τα πάντα προκειμένου να το εξασφαλίσουν.
Παρότι η χώρα μας
δε βρίσκεται μεταξύ των χωρών, που μαστίζονται από <<κρίση νερού>>,
εντούτοις η Ερμιονίδα λόγω των ιδιαίτερων γεωγραφικών, γεωλογικών και
κλιματολογικών συνθηκών είναι ιστορικά λείψυδρη περιοχή και είχε πάντοτε σοβαρά
προβλήματα με την επάρκεια καλής ποιότητας πόσιμου νερού. Οι χαμηλές
βροχοπτώσεις, η έλλειψη φυσικών ταμιευτήρων νερού, η απουσία ποταμών, τα
νησιώτικα γεωγραφικά και γεωλογικά χαρακτηριστικά της χερσονήσου της Ερμιονίδας,
αλλά και η ειδικότερη γεωλογική δομή της περιοχής (νεογενείς
σχηματισμοί-κροκαλοπαγή πετρώματα, αλλά και ασβεστολιθικά στο μεγαλύτερο μέρος)
μαζί με το ξηροθερμικό κλίμα δημιουργούν τις προϋποθέσεις γι’αυτή την κατάσταση
λειψυδρίας, που επικρατεί στην περιοχή μας. Τα τελευταία χρόνια το φαινόμενο
αυτό της λειψυδρίας, λόγω της υπεράντλησης των υπόγειων υδροφορέων, η οποία
γίνεται συστηματικά για να καλύψει τις αυξημένες ανάγκες κατανάλωσης νερού,
τόσο για ύδρευση όσο και άρδευση, οδήγησε στην υφαλμύρωση των υδροφορέων και
στην εναλάτωση του εδάφους, φαινόμενα τα
οποία είναι δύσκολα ή μη αντιστρεπτά.
Στην περιοχή της
Ερμιονίδας, η αντλούμενη ποσότητα νερού είναι αντιστρόφως ανάλογη με την
ποιότητά του.
Ο καθηγητής της
υδρογεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών Γ.Καλλέργης στο πλαίσιο της συνεργασίας,
που είχαμε ως Δήμος Κρανιδίου, είχε αναφερθεί στα φαινόμενα αυτά από το έτος
1999 και είχε προειδοποιήσει για τον κίνδυνο ερημοποίησης της περιοχής μας.
Δυστυχώς όμως τότε αλλά και αργότερα οι προτάσεις μας, οι οποίες είχαν
διαμορφωθεί πάνω στο πλαίσιο της εισήγησης του καθηγητή Καλλέργη, δεν
υιοθετήθηκαν και απερρίφθησαν από τις αρμόδιες υπηρεσίες της νομαρχιακής
αυτοδιοίκησης Αργολίδας, που είχαν τότε την ευθύνη της διαχείρισης του νερού, με
το αιτιολογικό, ότι ο γειτονικός Δήμος Ερμιόνης δεν συμφωνούσε στη λήψη
περιοριστικών μέτρων σαν αυτά, που είχαμε προτείνει.
Παρόλα αυτά η
πολιτική την οποία τότε εφαρμόσαμε, για την επιστημονική και ορθολογική
διαχείριση του νερού των δημοτικών γεωτρήσεων αλλά και όσων ο Δήμος ενοικίασε
από ιδιώτες, σε συνδυασμό με τη μεταφορά νερού μέσω του λιμένος της Κοιλάδας
στις δεξαμενές του λόφου της Αγίας Άννης έδωσε απτά και θετικά αποτελέσματα. Το
υδατικό ισοζύγιο βελτιώθηκε με αποτέλεσμα, να βελτιωθεί σημαντικά και η
ποιότητα του νερού. Μετά το 2007 όμως, που η πολιτική αυτή της διαχείρισης
εγκαταλείφθηκε, η κατάσταση εξελίχθηκε δραματικά μέχρι σήμερα, με αποτέλεσμα
την επιδείνωση του φαινομένου της υφαλμύρωσης των υδροφορέων, ώστε σήμερα η
αγωγιμότητα του νερού ιδιαίτερα στις κοινότητες Κρανιδίου, Πορτοχελίου και
Κοιλάδας, να κυμαίνεται ανάλογα με την εποχή, από τις 6.000-10.000 μονάδες. Η
διαρκώς αυξανόμενη άντληση και κατανάλωση νερού, λόγω αφενός μεν της
τουριστικής ανάπτυξης της περιοχής (παραθεριστικές κατοικίες, ξενοδοχεία κ.λ.π.)
και αφετέρου της ανάπτυξης στη λείψυδρη Ερμιονίδα υδροβόρων καλλιεργειών, όπως
π.χ. κρητικές και κορωνέϊκες ποικιλίες ελαιοδένδρων και καλλωπιστικών φυτών σε
συνδυασμό με την παντελή έλλειψη μέτρων, για την προστασία των υδροφορέων
έδωσαν τη <<χαριστική βολή>> δημιουργώντας πραγματικά μια βαθιά
<<κρίση νερού>>.
Η αντιμετώπιση
αυτού του μεγάλου πλέον προβλήματος και η ανάταξη της κατάστασης, που έχει
δημιουργηθεί απαιτεί τη σύνταξη και την εφαρμογή ενός σχεδίου διαχείρισης των
υδάτινων πόρων της Ερμιονίδας, που θα περιλαμβάνει τους παρακάτω άξονες και
μέτρα:
Α. Πρωταρχικής
σημασίας όρος είναι η εφαρμογή του θεσμικού πλαισίου ευρωπαϊκού και εθνικού.
1) Εφαρμογή της οδηγίας 2000/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού
Κοινοβουλίου, για τη θέσπιση πλαισίου κοινοτικής δράσης στον τομέα της
πολιτικής των υδάτων, όπως αυτή κυρώθηκε με τη 3199/2003 απόφαση της Βουλής των
Ελλήνων.
2) Αυστηρή εφαρμογή του νομοθετικού πλαισίου, που διέπει την
ανόρυξη και τη λειτουργία των γεωτρήσεων (τοποθέτηση υδρομέτρου, έλεγχος της
ποσότητας αντλουμένου νερού, σύμφωνα με τους όρους της άδειας κ.λ.π.)
3) Αυστηρή εφαρμογή των διατάξεων για τη χρήση νερού και την
αλλαγή χρήσης. Σύμφωνα με το άρθρο η
χρήση για ύδρευση έχει προτεραιότητα, ως προς την ποσότητα και την ποιότητα
έναντι κάθε άλλης χρήσης.
Β. Ο ποσοτικός προσδιορισμός των υδρευτικών αναγκών ολόκληρου
πλέον του Καλλικρατικού Δήμου Ερμιονίδας πρέπει να αποτελέσει την βάση για τον
οποιοδήποτε σχεδιασμό επίλυσης του μεγάλου προβλήματος του τόπου μας. Οι
ανάγκες αυτές ανά Δημοτική και Τοπική Κοινότητα και στο σύνολό τους εκτίθενται
στο σχετικό πίνακα της Δ.Ε.Υ.Α.ΕΡ.
Γ. Τιμολογιακή
πολιτική
1) Τιμολογιακή
πολιτική, που θα συμβάλει αφενός μεν στην ικανοποίηση δικαιώματος κάθε δημότη να απολαμβάνει το
πολύτιμο και απαραίτητο αυτό αγαθό σε προσιτή τιμή και αφετέρου στην αποφυγή
και πάταξη της άσκοπης και σπάταλης κατανάλωσης. Δυστυχώς στην Ερμιονίδα δεν
μπορούμε, να έχουμε συγχρόνως άφθονο
καλής ποιότητας νερό σε χαμηλή τιμή, για την ικανοποίηση αναγκών πέραν
αυτών, που είναι απαραίτητες για την εξασφάλιση καλής ποιότητας ζωής και υγείας.
2) Μέσω της τιμολογιακής πολιτικής πρέπει να ανακτάται τόσο το κόστος κατανάλωσης φυσικών πόρων όσο και το
περιβαλλοντικό κόστος και να γίνεται σαφής η διάκριση της αξίας και της τιμής
αυτού του αγαθού ανάλογα με τη χρήση και τη βλάβη, που προκαλείται στο
περιβάλλον.
Δ) Εξασφάλιση
επαρκούς ποσότητας νερού καλής ποιότητας για ύδρευση και άρδευση-αποκατάσταση
ισοζυγίου.
1) Επιστημονικά ενδεδειγμένη και ορθολογική άντληση νερού από
τις υπάρχουσες γεωτρήσεις.
2) Αξιοποίηση των όποιων επιφανειακών απορροών, ώστε αυτά να
συλλέγονται και να αποθηκεύονται ακόμα και από υδατοστεγείς επιφάνειες,
ταράτσες, σκεπές κλπ
3) Προστασία πηγών που αναδύονται από τα οφιολιθικά πετρώματα.
4) Εξυγίανση και προστασία αβαθών πηγαδιών, που έχουν από
πλευράς χημικής και μικροβιακής σύστασης, καλής ποιότητας νερού.
5) Κατασκευή φράγματος και λιμνοδεξαμενής στην περιοχή
Τζερτζελιάς Διδύμων, σύμφωνα με την εκπονηθείσα μελέτη από την Περιφέρεια
Πελοποννήσου, που έγινε μετά από πρόταση του πρώην Δήμου Κρανιδίου.
Ε. Μεταφορά νερού
1) Μεταφορά νερού με αγωγό σύμφωνα με την εκπονηθείσα μελέτη
από τις πηγές του Αναβάλου.
2) Μεταφορά νερού με υδροφόρο πλοίο από γειτονικές πηγές του
νομού Αργολίδας ή άλλων νομών, όπως έγινε και στο παρελθόν. Η γραμμή μεταφοράς
από το λιμάνι της Κοιλάδας, μετά από την πρόσφατη επισκευή της μπορεί
να λειτουργήσει εκ νέου. Η μεταφορά νερού με πλοίο μπορεί να
εξασφαλιστεί άμεσα, υπαρχούσης της τεχνικής δυνατότητας, αφού εξασφαλισθούν
βέβαια οι οικονομικοί πόροι και πρόσοδοι, που θα καλύψουν το κόστος μεταφοράς.
ΣΤ. Αφαλάτωση
θαλασσινού νερού σε τρεις σημειακές εγκαταστάσεις στο Πορτοχέλι, Ερμιόνη και
Κοιλάδα και όχι μόνον σε ένα σημείο. Η δυναμικότητα του καθενός από τα τρία
σημεία που θα εγκατασταθούν εργοστάσια αφαλάτωσης δεν πρέπει να υπερβαίνει την
παραγωγή 5.000-6.000 m3 ημερησίως. Η αφαλάτωση με αυτόν τον τρόπο σε τρία
σημεία-θέσεις, με εργοστάσια μεσαίας δυναμικότητας, αφενός μεν θα ελαχιστοποιήσει
την περιβαλλοντική ρύπανση στους κλειστούς και αβαθείς κόλπους και θάλασσες της
Ερμιονίδας, αφετέρου θα εξασφαλίσει
ισόρροπα την απαραίτητη επάρκεια αυτού του πολύτιμου φυσικού πόρου του νερού ,
για την ανάπτυξη της Ερμιονίδας και θα μειώσει το κόστος μεταφοράς και
διανομής. Στο πλαίσιο αυτής της πολιτικής για την εξασφάλιση πόσιμου νερού με
τη διαδικασία της αφαλάτωσης θα πρέπει να αξιοποιηθεί αφενός μεν η υπάρχουσα
μελέτη για τη θέση Χώνια Κοιλάδας αλλά με δυναμικότητα παραγωγής που δεν θα
ξεπερνά τα 5.000 κυβικά ημερησίως, αφετέρου δε θα πρέπει να εκπονηθούν μελέτες
για την κατασκευή εργοστασίων αφαλάτωσης της ίδιας δυναμικότητας στην ευρύτερη
περιοχή της Δημοτικής Κοινότητας Πορτοχελίου και στην ευρύτερη περιοχή της
Δημοτικής Ενότητας Ερμιόνης.
Όλοι οι παραπάνω
προταθέντες τρόποι εξασφάλισης επαρκούς ποσότητας και καλής ποιότητας νερού,
πρέπει να συνδυαστούν και να συνεργαστούν μεταξύ τους, γιατί μόνον τότε με συνδυασμένο
σχεδιασμό και εφαρμογή έστω και σε διαφορετικές χρονικές φάσεις μπορούν
να αποτελέσουν ένα σταθερό σύστημα που θα υποστηρίζει τη ζωή και την οικονομική
ανάπτυξη της Ερμιονίδας με τη βέλτιστη σχέση κόστους-ωφέλειας. Η επιδίωξη της
εφαρμογής μονομερώς ενός τρόπου-λύσης, θα θέτει πάντα σε μεγάλο κίνδυνο το
περιβάλλον και κυρίως θα εξαρτά αποκλειστικά τη ζωή των ανθρώπων της κοινωνίας
μας, χωρίς εναλλακτικές λύσεις. Το νερό είναι όπως και αρχικά τονίστηκε πολύτιμο
και αναντικατάστατο αγαθό για τη ζωή και η διαρκής και επαρκής ύπαρξή του και
διαθεσιμότητα, δεν μπορεί και δεν πρέπει να διακυβεύεται από τις κατά καιρούς
υπάρχουσες και μεταβαλλόμενες κοινωνικοοικονομικές και κλιματολογικές συνθήκες.
Τέλος βασική και
απαραίτητη προϋπόθεση για την εφαρμογή ενός τέτοιου σχεδίου, είναι η συνειδητή
συμμετοχή, μετά από σε πλάτος και βάθος
ενημέρωσή τους, των χρηστών και καταναλωτών, δηλαδή δημοτών μας και κατοίκων
της περιοχής μας.