ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΜΙΑΣ ΣΠΟΥΔΑΙΑΣ ΕΡΕΥΝΑΣ του ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΤΣΑΤΣΑΡΟΥ

Αθανασιος Τσατσαρος


…….Μ Ο Υ Σ Ι Κ Η Κ Α Ι Μ Ο Υ Σ Ι Κ Ο Ι ………………



Σ ΤΑ  Δ Ι Δ Υ Μ Α – Α Ρ Γ Ο Λ Ι Δ Ο Σ

Οι Διδυμιώτες,είχαμε,ανέκαθεν,ανεπτυγμένη την έφεση προς τη Μουσική. Τόσο στη Δημοτική,σ’αυτόν τον Εθνικό μας θησαυρό,όσο και στην Εκκλησιαστική, η οποία αποτελεί,αναντίρρητα...,το ένδυμα του λόγου της Θείας λατρείας! Είμαστε λοιπόν, φύσει, φιλόμουσοι.

Αυτό, αποδεικνύεται,τόσο από τους πολλούς μουσικούς, που αναδείχτηκαν,εδώ στο Χωριό μας,στο βάθος των περασμένων χρόνων,όσο και από τα διάφορα μουσικά δρώμενα της καθημερινής μας ζωής. Ένα παράδειγμα : Παλαιότερα, η αναγγελία ενός αρραβώνα , γινόταν στο Χωριό μας (συνήθως Σαββατόβραδο ),με μία μαντινάδα., με το τραγούδι , Σαν πας Μαλάμω για νερό…Όταν λοιπόν ακούγαμε κάποιο Σάββατο βράδυ τη Μαλάμω,βγαίναμε έξω στη γειτονιά ,για να μάθουμε ποιοί αρραβωνιάστηκαν!

Ακόμα θυμάμαι,ότι,στα γλέντια των εορτών και των αρραβώνων,τραγουδούσαν όλοι μαζί οι προσκεκλημένοι ωραία ελλην.τραγούδια.΄Εχω συγκρατήσει, στην ακουστική μου μνήμη,τον Παππού μου Δημ.Χατζίκο,να τραγουδά,με την όμορφη μεταλλική του φωνή : Το γελεκάκι που φορείς ,Τα παιδιά της γειτονιάς σου με πειράζουνε, κ.λ.π. ή ακόμα, τον πατέρα μου Κώστα μαζί με τη μητέρα μου Βενετία,να τραγουδούν,σ’ένα ταιριαστό ντουέτο:την’Ανθισμένη αμυγδαλιά,την Παιχνιδιάρα,την Μπουρνοβαλιά,τη Μαριώ,την Περιβολαριά και τόσα άλλα αλησμόνητα τραγούδια !

Αλλά,με συγκίνηση,θυμάμαι ακόμα,εκείνη τη χαρούμενη παρέα μας, που την αποτελούσαμε ( καμιά δεκαριά παλληκαράκια ,γύρω στα 18 με 20 ),ο Γιώργος Δ. Παριώτης,ο Γιάννης Γ. Πέτρου, ο Μίμης Α.Σερέτης,ο Αντώνης Γ.Λαλούσης,ο Νάργος Π.Λαλούσης ο Μήτσος Α.Τσατσαρός (Κατσούκος),ο Μήτσος Αλεξανδρής,ο Γιάννης Π Αργύρης και ο Θανάσης Κ.Τσατσαρός ,

.οι οποίοι , μαζευόμαστε στην ταβέρνα του Γιάννη του Παππά και εκεί, αφού τρώγαμε τη σαλτσάτη γίδα μας,με πολλή σάλτσα και ανάλογο ψωμί,(για ευνόητους λόγους), πίναμε τα κρασάκια μας και αρχίζαμε το τραγούδι: ΄Αστα τα μαλλάκια σου, Θ’ανέβω και θα τραγουδήσω, Δώστε μου να πιώ το ακριβότερο πιοτό, Ιτιά-ιτιά λουλουδιασμένη, Άσπρο μου περιστέρι πέτα, Ρετσίνα μου ρετσίνα μου μαζί σου θα πεθάνω και τόσα άλλα. Και όταν τελειώναμε το ρεπερτόριό μας, πηγαίναμε, άδοντες,στο παλιό σχολείο μας, σ’αυτό που μας άνοιξε τα μάτια της ψυχής και της γνώσης ,με την αείμνηστη δασκάλα μας Βενετία Ι. Χατζίκου (που ήταν σωστός κέρβερος}.Εκεί,ξαναρχίζαμε το τραγούδι και αν έκανε κρύο,ανάβαμε και μιά φωτιά με βένια, που υπήχαν μπόλικα στις γύρω καλύβες! ‘Όταν κάποτε έσβηνε η φωτιά, φεύγαμε ευτυχισμένοι, γιατί είχαμε περάσει όμορφα ,τραγουδώντας και γιατί είμαστε νέοι ,γεμάτοι όνειρα και προσδοκίες, έτοιμοι να μπούμε αισιόδοξοι κι ανυποψίαστοι στο δρόμο της γλυκόπικρης ζωής !

Αλλά, ξέφυγα από το θέμα μας και γυρίζω στους μουσικούς μας, που η σειρά τους είναι τυχαία:

Β Ι Ο Λ Ι Τ Ζ Η Δ Ε Σ

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Κ. ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ. (Φώκας). Ήταν πολύ καλός βιολιτζής. Μελωδικός, με γεμάτο και πειθαρχημένο δοξάρι ,με καλά πατημένες δαχτυλιές. Στην εποχή του ήταν ο πρώτος.

ΠΕΤΡΟΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ . ( Λάσκος ) Καλούτσικος.ρυθμικός και χορευτικός. Χαρακτηριστικό του,οι άτακτες δοξαριές του.

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΤΣΟΒΟΣ (Νάκος).Καλό βιολί,σύγχρονο,με πλούσιο ταξίμι,όχι μόνον στα τσάμικα, αλλά και στους άλλους σκοπούς, όπως τα καλαματιανά κ.λ.π.

ΑΝΑΡΓΥΡΟΣ ΜΠΡΟΔΗΜΑΣ Ελάχιστες φορές τον έχω ακούσει. Θυμάμαι,όμως, ότι ήταν ένα στρωτό βιολί και νομίζω επαγγελματίας.

ΔΗΜΗΤΡ.ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ (Αλογάκης) .΄Ηταν ένα μέτριο βιολί,αλλά με αυτό, έζησε την πολυμελή οικογένειά του και έβγαλε και τρείς μουσικούς από τα παιδιά του.

ΔΗΜΗΤΡ. ΛΑΛΟΥΣΗΣ . Ερασιτέχνης, με καλή επίδοση,κυρίως, στους πολίτικους σκοπούς. Είχαμε πολλές φορές διασκεδάσει μαζί του, σε διάφορες οικογενειακές γιορτές μας.

ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΧΑΤΖΙΚΟΣ. (Ο θείος μου). Είχε πάρει μαθήματα σε καλό βιολιτζή στην Ύδρα.Ξεκίνησε επαγγελματίας ,αλλά γρήγορα τα παράτησε για το εμπόριο.

Βιολί έπαιζαν ακόμη: οι ΛΕΩΝΙΔΑΣ Γ.ΠΕΤΡΟΥ¨( δάσκαλος). ΓΕΩΡΓ.ΜΑΛΤΕΖΟΣ ( Μπάτσης), ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΛΤΕΖΟΣ( Καραγιάννης), ΜΑΚΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ( Τζάκας), ΣΠΥΡΟΣ ΜΑΛΤΕΖΟΣ( Καραγιάννης), και ο καλύτερος όλων των μουσικών μας,ο…

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Δ. ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ ( Αλογάκης). Ο Θανάσης,που είχε αρχίσει με σαντούρι, υπήρξε σημαντικός βιολιστής, πανελλήνιας εμβέλειας,με πλούσιο ταξίμι,με ποικίλους αυτοσχεδιασμούς, με λυρισμό στο παίξιμό του. Τον θυμάμαι στα ταξίμια του, να μορφάζει με πάθος, εκφράζοντας.έτσι,πέρα από το βιολί του, τα πλούσια συναισθήματα της καλλιτεχνικής του έμπνευσης! Λείπει ,για πολλά χρόνια , στην Αυστραλία. Απουσία ,δυσαναπλήρωτη για το Χωριό μας.

Λ Α Ο Υ Τ Α

ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ (Καναλιάμης).΄Ηταν ένας πολύ καλός λαουτιέρης,με αρκετό σολάρισμα στο παίξιμό του. Αργότερα έπαιζε και πάντζο με επιτυχία.

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΚΟΤΣΟΒΟΣ (Γιατρίκας).Έπαιζε και ντραμς.Ήταν καλός και ρυθμικός και οδηγούσε, με σιγουριά ,τους ρυθμούς του συγκροτήματος, που συμμετείχε. Ήταν,όντως,μερακλής! Και ακόμα είναι…

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΚΙΟΚΑΣ. Ο απολαυστικός λαουτιέρης ,που ξεσήκωνε τους χορευτές με τα κόλπα του,όπως ,όταν, παίζοντας, έβαζε το λαούτο πάνω στο κεφάλι του και άλλα πολλά τεχνάσματα…

.ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ . (Καρασάκης). Ήρεμος και σταθερός λαουτιέρης.Και βέβαια καλός επαγγελματίας.

ΑΚΟΜΑ ΕΠΑΙΖΑΝ ΛΑΟΥΤΟ ΟΙ ΠΑΡΑΚΆΤΩ :

ΟΙ ΙΩΑΝΝΗΣ Γ.ΚΟΤΣΟΒΟΣ, ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ (Μαγγανάς), ΤΗΛΕΜΑΧΟΣ ΚΟΚΛΑΣ. ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΜΠΟΛΜΠΟΣ, ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΑΛΤΕΖΟΣ, ΚΩΝ/ΝΟΣ ΜΠΙΝΙΑΡΗΣ, ΧΡΗΣΤΟΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ (Μπαμπαλίτσος), ΚΩΝ/ΝΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ( Τζάκας), κ.λ.π. Μερικοί, απ’ αυτούς, απ’ ότι θυμάμαι,ήσαν επαγγελματίες .

ΣΑΝΤΟΥΡΙ-- ΑΓΓΕΛΟΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ(Αλογάκης). Πολύ καλό σαντούρι, καλλίφωνος και γενικά ένας καλός επαγγελματίας στο είδος του.

Κ Λ Α Ρ Ι Ν Α

ΓΙΑΝΝΗΣ ΘΗΒΑΙΟΣ. Αρκετά καλό, παραδοσιακό, κλαρίνο, με γεμάτο φύσημα και καλό ταξίμι στα τσάμικα. Και βέβαια, επιτυχημένος επαγγελματίας.

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΜΠΙΝΙΑΡΗΣ. Πολύ καλός κλαριτζής, με πολύ καλό φύσημα.και για πολλά χρόνια, καλός επαγγελματίας. Στην καλή και νεανική του εποχή, ήταν απολαυστικός , με το πλούσιο και ποικίλο ταξίμι του. Το γλυκό του παίξιμο ,το διατηρώ ακόμα,ευχάριστα, στ’αυτιά μου !

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΠΙΝΙΑΡΗΣ (Αδελφός του Χαράλαμπου). Καλός κι’αυτός, με καλό και γεμάτο φύσημα ,αλλά,όχι στο μέγεθος του αδελφού του Χαράλαμπου.

ΚΩΣΤΑΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ. ( Γαμπρός στα Δίδυμα και πολύ αγαπητός). Ήταν καλό και μοντέρνο κλαρίνο.Έφυγε, δυστυχώς, νωρίς.

ΙΩΑΝΝΗΣ Δ.ΜΠΡΟΔΗΜΑΣ .Παλαιός κλαριτζής, που έμενε στο Ηλόκαστρο.

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΜΠΡΟΔΗΜΑΣ.Βιρτουόζος του κλαρίνου,με ευρύτερη εμβέλεια,με βαθιά γνώση του οργάνου,με απόδοση των διαφόρων τραγουδιών από διαφορετικές κλίμακες και βάσεις. Εδέσποζε στις πίστες και «αλώνιζε», πάνω σ’αυτές, με τον αέρα του δυνατού ,τόσο στο κλαρίνο,όσο και στα τραγούδια, τα οποία απέδιδε με μεγάλη επιτυχία, με την πολύ καλή φωνή του. Είναι ακόμα, ενεργός και..μάχιμος !.

Ν Τ Ρ Α Μ Σ.- ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΟΤΣΟΒΟΣ: Ρυθμικός,ταχύτατος και ρυθμιστής των χρόνων του συγκροτήματος ,που συμμετείχε. Καλός επαγγελματίας. « Γατόνι»!

Κ Ι Θ Α Ρ Α - Τ Ρ Α Γ Ο Υ Δ Ι

ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΠΟΥΓΙΟΥΡΑΣ. Μερακλής και καλλίφωνος τραγουδιστής,καλός επαγγελματίας.Συμμαθητής και φίλος μου. Δυστυχώς, έφυγε νωρίς…

ΧΡΗΣΤΟΣ ΤΖΑΘΑΣ. Καλλίφωνος,υπεύθυνος επαγγελματίας,με καλή επίδοση σε τραγούδια με ειδικές απαιτήσεις,συνεργάσιμος,με πλούσιο ρεπερτόριο και κυρίως,ένας χρυσός άνθρωπος ! Και αυτόν τον χάσαμε πολύ νέο…

ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΣΕΠΑΣ.. Δεν έτυχε να τον ακούσω.Λέγεται όμως ,ότι είχε καλή φωνή,καλό « μέταλλο »,με καλόν αμανέ.που όμως , δεν τα αξιοποίησε,δεν τα εκμεταλλεύτηκε, όσο έπρεπε και όσο μπορούσε..

ΜΑΚΗΣ ΜΠΡΟΔΗΜΑΣ ΄Αξιος συνεργάτης του κλαριτζή αδελφού του Δημήτρη, ( για τον οποίο μιλήσαμε),με πλούσιο ρεπερτόριο ,σε όλη τη γκάμα του παραδοσιακού δημ.τραγουδιού και όχι μόνο,με αντοχή στα πολύωρα πανηγύρια και « γάτα » στο πάλκο…Ήξερε ποιό τραγούδι χορεύει ο κάθε χορευτής και έδινε το σύνθημα στο συγκρότημα για να το παίξει! Από τους πιο έξυπνους επαγγελματίες του είδους. Πιστεύω, ότι και αυτός ,δεν έχει ακόμα αποσυρθεί, από την ενεργό δράση.

ΕΥΤΥΧΙΟΣ ΧΑΤΖΗΦΩΤΗΣ. Είναι Κύπριος ,αλλά τον θεωρούμε,συμπατριώτη μας,γιατί είναι,εδώ και πολλά χρόνια,γαμπρός στο Χωριό μας. Ο Ευτύχιος, είναι ένας σημαντικός ερμηνευτής , του λαϊκού-ρεμπέτικου τραγουδιού και όχι μόνο,που, με την γλυκοσέρτικη φωνή του, το αποδίδει θαυμάσια. Τον ακούμε,ευχάριστα, συχνά, σε διάφορες μουσικές εκδηλώσεις της περιοχής μας. Αλλά και στην Εκκλησία,ενίοτε,τα ψάλλει, ωραία, τα διάφορα εκκλησ.άσματα !

Και θα πρέπει εδώ,να αναφερθώ στα σπουδαία συγκροτήματα,με μεγάλους σολίστες στο κλαρίνο στο βιολί και στο τραγούδι,που πέρασαν από το Χωριό μας,στα μεγάλα μας πανηγύρια - Αγ.Γεωργίου,Δεκεπενταύγουστου,Αποκριάς ,Τουλίπας, και τόσων άλλων-στις Ταβέρνες-των Γιάννη Παππά και Γιάννη Αποστόλου (Γκούτση),κυρίως,πού συναγωνίζονταν σε έναν ανελέητο ανταγωνισμό,για το ποιός θα φέρει τα μεγαλύτερα «ονόματα»,για δική μας βέβαια απόλαυση! Και ποιοί δεν πέρασαν από δω! Κλαρίνο: Οι Ρέλιας, Κυριακάκης, Σούρλας, Γ.Βασιλόπουλος, Β.Σαλέας , Μ.Μπέκος, Σ.Παζαρέντζης, Κ.Αριστόπουλος κ.λ.π. Βιολί : Ναύτης, Κόρος, Ζέρβας κ.λ.π. Τραγούδι: Σ. Κολλητήρη, Τ.Βέρα, Μ.Χριστοδουλόπουλος, Χ.Βέρα , Ζ.Μελάς Α.Τσαχάλου, Κ.Σαφέτης και τόσοι άλλοι, αμέτρητοι... Θέλω να υπογραμμίσω εδώ, ότι: Στο Χωριό μας,κομπανία με μέτριους καλλιτέχνες, δεν γινόταν και δεν γίνεται αποδεκτή. Υπάρχει, αυστηρό καλλιτεχνικό-μουσικό-κριτήριο και δεν είναι δυνατόν να « δουλέψει » εδώ, συγκρότημα με μέτριους οργανοπαίκτες και τραγουδιστές.΄Οποιος το ετόλμησε αυτό,έφυγε άπρακτος…

Ι Ε Ρ Ο Ψ Α Λ Τ Ε Σ .

Και στον τομέα της ψαλτικής,το χωριό μας-τα Δίδυμα-έχει να παρουσιάσει έναν μεγάλο κατάλογο ιεροψαλτών,μαθητών,κυρίως,του εξ Άρτης μουσικοδιδάσκαλου Βασιλ.Παπαρούνη,ο οποίος, τόσο το 1911, όσο και το 1932, βρήκε εδώ στα Δίδυμα τους περισσότερους νέους μας , πρόθυμους, να σπουδάσουν την Βυζαντινή Μουσική και να γίνουν ψάλτες. Εμαθήτευσαν λοιπόν κοντά του,καταρτίσθηκαν μουσικά και απετέλεσαν ένα αξιοζήλευτο μουσικό « κίνημα » στο Χωριό μας! Θυμάμαι,{παιδί μικρό},το Αναλόγιο της εκκλησίας μας γεμάτο από ψάλτες ,να ψάλλουν ομαδικά βυζαντινά άσματα, όπως, το απαιτητικό, Δύναμις του Κρητός και πολλά άλλα.Θα προσπαθήσω να αναφέρω,όσο είναι δυνατόν,περισσότερους απ’αυτούς, διότι ήσαν πάρα πολλοί.

ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ. Πληθωρικός,φωνητικά και επιβλητικός ψάλτης, που χοραρχούσε,συνήθως,του βυζαντινού χορού. Τόν θυμάμαι,πολύ ζωηρά,να ψάλει κάποιο τεριρέμ,άγνωστο είδος για την εποχή εκείνη.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ . ( Ο γνωστός μας βιολιτζής) ΄Ηταν πολύ καλός,μελωδικός και « σεμνός » ψάλτης. Διακόνησε την εκκλησία μας ,πάνω από 40 χρόνια! Το Χωριό μας, του οφείλει ένα μεγάλο ευχαριστώ. Είχαμε ψάλει,αρμονικότατα,πολλές φορές μαζί .΄Εψαλλε, εκτός από Σακελλαρίδη, χερουβικά, και άλλων δασκάλων με επιτυχία. Τον θυμάμαι με σεβασμό και αγάπη.

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Γ. ΚΟΤΣΟΒΟΣ.΄Ηταν ο αριστερός του Γ.Αντωνόπουλου.Γνώριζε άριστα το τυπικό.Διάβαζε Β.Μουσική και έψαλλε τα κοινωνικά του από τον Σακελλαρίδη με πολύ καλή απόδοση. Προσέφερε, για πολλά χρόνια, με επιτυχία, τις υπηρεσίες του-και ως δεξιός ψάλτης- στην εκκλησία μας. Του οφείλει το Χωριό μας ευχαριστίες .

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Γ.ΚΟΤΣΟΒΟΣ. Η ψαλτική ήταν το μεράκι του! Ετοιμαζόταν με επιμέλεια για ό,τι θα έψαλε σε κάθε λειτουργία. Διετέλεσε,όχι για μεγάλο χρονικό διάστημα,και σε μεγάλη ηλικία ,ψάλτης στην εκκλησία μας και πάντα αφιλοκερδώς.

ΙΩΑΝΝΗΣ Γ. ΚΟΤΣΟΒΟΣ..’ Ηταν και ο πιο καλλίφωνος από τους τρείς αδελφούς. Κοτσοβού.΄Επαιζε λαούτο και μαντολίνο και τραγουδούσε πάρα πολύ όμορφα με την γλυκύτατη φωνή του ! Μας τον πήραν νωρίς οι λυκάνθρωποι του Βορρά το 1944,αυτόν τον ταλαντούχο, τον πολύτεκνο και υπέροχο άνθρωπο…

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΘ. ΤΣΑΤΣΑΡΟΣ. ( Σελίμης ). Ο Πατέρας μου.΄Ηξερε καλά την Βυζ.Μουσική και έψαλε αρκετά χρόνια στην εκκλησία μας..Λίγες φορές πρόλαβα να ψάλω μαζί του.΄Εφυγε στα 44 του χρόνια ! ΄Εχω τα μουσικά βιβλία και τα ψαλτικά του χειρόγραφα, ενθύμια και φυλαχτά μου…

ΠΕΤΡΟΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ.( Στο Ηλιόκαστρο ).΄Ηταν ιδιαίτερα γλυκόφθογγος και άριστα καταρτισμένος μουσικά..Τον θυμάμαι,νέος και εκκολαπτόμενος ψάλτης εγώ τότε, πόσο μ’εντυπωσίασε με την γλυκύτητα της φωνής του,όταν συμψάλαμε σε μια λειτουργία εδώ στην εκκλησία μας.

Επίσης ,γνώριζαν να ψάλλουν , με, ή χωρίς μουσικά, οι παρακάτω Διδυμιώτες συμπατριώτες μας: ΣΠΥΡΟΣ ΠΑΡΙΩΤΗΣ, ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΕΤΡΟΥ ( Γιωργάκης ), ΚΩΝ/ΝΟΣ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ( Παπαδόπουλος ), ΚΩΝΟΣ ΚΟΤΣΟΒΟΣ ( αδελφός των τριών άλλων Κοτσοβαίων), ΚΩΝ/ΝΟΣ Α.ΔΑΓΡΕΣ ,ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΕΠΠΑΣ και ο .

ΝΙΚΟΛΑΟΣ Γ.ΜΠΡΟΔΗΜΑΣ. Είχε πολύ ωραία φωνή ,με μια ιδιαίτερη χροιά και έψελνε και τραγουδούσε θαυμάσια. Αλλά δεν ήταν μόνον αυτό.Ο αείμνηστος Ν.Μπροδήμας,απ’ ότι γνωρίζω,έχει αφήσει στο Χωριό μας,ένα τεράστιο αρχείο λαογραφικών και παραδοσιακών στοιχείων της τοπικής μας κουλτούρας και της πολιτιστικής μας κληρονομιάς,τα οποία συνέλλεγε με περίσσεια φροντίδα σ’όλη του τη ζωή!

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Κ. ΜΙΛΗΣΗΣ. ( Φαρμακοποιός ). ΄Ηταν γιός του μ. Παπακυριάκου από το Κρανίδι και είχε Φαρμακείο στο Χωριό μας ,για πολλά χρόνια.΄Ηταν ψάλτης με γνώση της Βυζ. Μουσικής,με βροντώδη και επιβλητική φωνή.Τον θυμάμαι στις δεκαετίες του 40-50,να ψάλει ,κυρίως,του Αγ.Γεωργίου στη Σπηλιά, ηγούμενος των ψαλτών του Χωριού μας, και να πλημμυρίζει τη μικρή μας δολίνα ,με μουσικούς αντίλαλους,σαν ένα φυσικό μεγάφωνο με πολλά-πολλά ντεσιμπέλ ..

ΑΚΟΜΑ, φίλοι της μουσικής και της Εκκλησίας, ήταν μια καλλίφωνη νεανική,κυρίως, ομάδα ,που την αποτελούσαν, ο Χρήστος Κ. Θηβαίος ( υποδ/τοποιός),ο Γιάννης Α. Πέτρου ( γιός του Παπά ),ο Κων/νος Α. Μαλτέζος, ο Θανάσης Π. Λαλούσης,ο Γιάννης Κ.Παπαθανασίου ( Παπαδόπουλος ), ο Γιάννης Γ. Τσέπας και άλλοι ,οι οποίοι τη Μεγάλη Εβδομάδα,,έψαλλαν ,τόσο ωραία τους ύμνους , Κύματι θαλάσσης..,η Ζωή εν τάφω.., Αι γενεαί πάσαι.., Δεύτε λάβετε Φως … κ.λ.π.,και γέμιζαν την εκκλησία μας και τις ψυχές μας, κατάνυξη και ιερή συγκίνηση…Το μεγάλο ερώτημα είναι,πώς, κανένας άλλος-εκτός από τον Κ.Μαλτέζο,δεν έγινε ψάλτης , από αυτούς τους φίλους της Εκκλησίας και της ψαλτικής…

ΚΩΝ/ΝΟΣ ΜΑΛΤΕΖΟΣ.΄Ηταν επί πολλά χρόνια ψάλτης στο χωριό μας .Πρακτικός, αλλά γνώστης των ύμνων και του τυπικού. Είχαμε ψάλει , πάμπολλες φορές μαζί, με τέλεια συνεργασία.

ΑΝΑΡΓΥΡΟΣ ΔΑΓΡΕΣ.Λάτρης της ψαλτικής και παρ’ ότι ξεκίνησε σε μεγάλη ηλικία, κατάφερε ,με την καλή φωνή του και τον μεγάλο του ζήλο, να προσφέρει παρά τα 83 του χρόνια, ( αυτή την εποχή-2013 ), πολύτιμες υπηρεσίες στο χωριό μας, έχοντας ως δεξιό του, τον

ΚΩΝ/ΝΟ ΒΕΝΕΚΑ,τον θεολόγο από το Κρανίδι,ο οποίος είναι ένας ολοκληρωμένος ψάλτης, με καλή καθαρή και ακούραστη φωνή,με άρτια μουσική κατάρτιση,και πιστή εκτέλεση των μουσικών μαθημάτων. .Συμψάλλουμε,αρμονικότατα,μαζί, όποτε συναντόμεθα.

ΑΝΑΡΓΥΡΟΣ ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ. Θα ήταν παράλειψή μου, αν τον ξεχνούσα. Διότι δεν ήταν βέβαια ψάλτης,αλλά ήταν ο μόνιμος Αναγνώστης στην Εκκλησία μας,των πάσης φύσεως ιερών αναγνωσμάτων, τα οποία απέδιδε άριστα με την μπάσα φωνή του , αλλά και κατανοητά (ως προς το περιεχόμενό τους),ένεκα της άρτιας μόρφωσης που είχε.

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΜΠΙΝΙΑΡΗΣ .Ο κ. Μπινιάρης δεν είναι Διδυμιώτης,αλλα επειδή κατάγεται από το Ράδο,τον θεωρούμε δικόν μας.Είναι ψάλτης, με σπάνια φωνητικά προσόντα.με θαυμάσιο « μέταλλο » στη φωνή του,με άρτια μουσική κατάρτιση. Ψάλλει με ιερό μεράκι,και ανυψώνει το εκκλησίασμα σε ύψη λατρευτικής καλαισθητικής συγκίνησης! Τον περιμένουμε κάποια στιγμή στο Χωριό μας,να κοσμήσει το αναλόγιο της Εκκλησίας μας .

ΚΥΡΙΑΚΟΣ Κ. ΤΣΕΛΟΣ.Είναι εκκολαπτόμενος ψάλτης και απ’ότι μαθαίνω,εσχάτως, και κλαριτζής, με καλή φωνή και με αγάπη στην Βυζ.Μουσική,την οποία σπουδάζει. Φαίνεται, ότι κουβαλάει μέσα στο κύτταρό του,την καλλιτεχνική « πάστα » των Μπινιαραίων συγγενών του ! Πιστεύω, ότι αποτελεί το ελπιδοφόρο μέλλον της Εκκλησίας μας και ότι , θάρθει η ώρα, που θα υπηρετήσει , συν Θεώ,το αναλόγιό μας, για πολλά χρόνια, διότι είναι ακόμη αρκετά νέος. Aς έχει υπομονή και επιμονή και ας συνεχίζει να ετοιμάζεται με τον ίδιο ζήλο, που έχει τώρα, ώστε να γίνει ένας καταρτισμένος,σε όλους τους τομείς της ψαλτικής, και με φόβο Θεού, ιεροψάλτης. Αφού είναι γνωστό,ότι η ψαλμωδία ,είναι η μουσική της Προσευχής !

Ι Ε Ρ Ε Ι Σ. Θα αναφερθώ μόνον σ’αυτούς που γνώρισα προσωπικά.

Μακ.ΠΑΠΑΜΗΤΣΟΣ ΚΑΡΔΑΣΗΣ. Τον πρόλαβα σε μεγάλη ηλικία και δεν έχω στοιχεία για τις φωνητικές και λοιπές του ικανότητες-δραστηριότητες. Τον θυμάμαι, υπέργηρο, να αναγινώσκει, με την τρεμάμενη βραχνή φωνή του, κάποια Μεγάλη Πέμπτη,το συντομότερο από τα 12 Ευαγγέλια. Ήταν ο πρώτος δάσκαλος του Πατέρα μου στην ψαλτική.

Μακ.ΠΑΠΑΓΓΕΛΟΣ ΠΕΤΡΟΥ.΄Ηταν ο Ιερέας μας επί μισόν,περίπου,αιώνα.Είχε μια υπέροχη φωνή ,που μας ανέβαζε στα ουράνια , όταν ιερουργούσε στις διάφορες ιερές ακολουθίες.Μένει αλησμόνητος,στη μνήμη μας,ο μοναδικός τρόπος με τον οποίον εκφωνούσε τον συγκλονιστικό ύμνο της Μ. Πέμπτης, « Σήμερον κρεμάται επί ξύλου…» ή όταν, με στεντόρεια φωνή και στις πιό υψηλές του νότες,έψαλλε το « Πρόσχωμεν,τα Άγια τοις Aγίοις »,γεμίζοντας , όλο το είναι μας, με ρίγη ιερής συγκίνησης ! Ποιός απ’ αυτούς ,που τον άκουσαν μπορεί να τον ξεχάσει ποτέ ;

ΠΑΠΑΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΠΟΥΛΟΣ. Ιερούργησε στο Χωριό μας πάνω από 30 χρόνια. ΄Ηταν καλλίφωνος, με γνώση των ήχων, πιστός τηρητής του τυπικού και ασχολήθηκε με ζήλο,στην αγιογράφηση του Αγ. Νικολάου,και στη συντήρηση και διατήρηση των πολλών ναϊδρίων της περιοχής μας.

ΠΑΠΑΚΟΣΜΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ.Είναι νέος και ρηξικέλευθος ιερέας,με θεολογική μόρφωση.με άμεσο και εύληπτο κήρυγμα, καλλίφωνος και με γνώσεις της Εκκλ. Μουσικής. Δραστηριοποιείται στον εξωραϊσμό και στο νοικοκύρευμα των εκκλησιών μας,και το σπουδαιότερο,προσπαθεί-και φαίνεται ότι έχει καλά αποτελέσματα- να φέρει τους νέους μας , κοντά στη μάνα Εκκλησία, που είναι η πηγή της αληθινής ζωής και της ελπίδας…

ΧΟΡΩΔΙΑ ΚΥΡΙΩΝ.Μέσα στην μουσική απραξία που υπάρχει, κυρίως, στους νέους του Χωριού μας, ( με εξαίρεση τον Κυρ.τον Τσέλο ), η οποία απραξία,θέλω να πιστεύω,ότι κάποια στιγμή θα δώσει τη θέση της σε μια μουσική αναγέννηση,αφού η παρακαταθήκη υπάρχει και η μουσική ,γενικά, βρίσκεται στο κύτταρο του Διδυμιώτη , θέλω να εξάρω την ύπαρξη χορωδίας, που την αποτελούν πολλές αξιέπαινες κυρίες του Χωριού μας. Αυτές ,με τις ωραίες φωνές τους και υπό την καθοδήγηση του πρωτοψάλτη κ.Αθ.Μπινιάρη, καλλιεργούν και υπηρετούν,τόσο το ποιοτικό Ελλην.τραγούδι,όσο και την Εκκλησ.μουσική ,με πολλές επιτυχημένες εμφανίσεις, σε διάφορες εκδηλώσεις της περιοχής μας. Εύγε τους ! Είναι ένα μήνυμα ελπίδας και αισιοδοξίας , για τα μουσικά μας πράγματα !

ΑΘΑΝΑΣ ΙΟΣ Κ. ΤΣΑΤΣΑΡΟΣ. Τελειώνοντας, να γράψω και δυό λόγια για την ταπεινότητά μου. Αγάπησα τη θεία τέχνη του Ιερού Δαμασκηνού από μικρό παιδί,επηρεασμένος από τον ιεροψάλτη πατέρα μου και από μιά έμφυτη έλξη προς την ψαλτική και την Εκκλησία γενικά . Πήρα και έδωσα απ΄αυτήν ,στα 50 τόσα χρόνια της ιεροψαλτικής μου διαδρομής,όπου,και όσα ,μπόρεσα και πάντα αφιλοκερδώς, ( Εκτός από τα 6 χρόνια που έψαλα στην Ερμιόνη). ΄Οπου βρήκα φιλόξενο αναλόγιο, ανέβηκα και ύμνησα, με τις όποιες δυνατότητες είχα, το μεγαλείο του Θεού,αρεσκόμενος, συνήθως,να αυτοσχεδιάζω (αυτό το θεωρώ θετικό και αρνητικό), πάντα όμως, με ιεροπρέπεια και σύμφωνα με την έμπνευση της ένθεης ευθυμίας της στιγμής και της δοξολογικής διάθεσης, μέσα βέβαια στα πλαίσια του ύφους και του ήθους της Εκκλης.Βυζ.Μουσικής. Σε όποιο Σχολείο εργάστηκα, δημιούργησα μαθητικές χορωδίες,με τις οποίες ψάλλαμε στις Κυριακάτικες λειτουργίες και πλαισιώναμε τις σχολικές μας παραστάσεις και εορτές , με ωραία Δημοτικά-πατριωτικά και σχολικά τραγούδια.΄Ισως, μερικοί απ’αυτούς ,τους τότε μικρούς χορωδούς, να είναι σήμερα ψάλτες σε κάποια Αναλόγια. Στο Χωριό μας,τα Δίδυμα,τα καλοκαίρια και τις μεγάλες γιορτές,έδινα πάντα το παρόν,(όπως και τώρα ακόμα,όσο μπορώ, κάνω),προσπαθώντας να ανυψώνω τις ψυχές των συγχωριανών μου πιστών, σε ιερή ανάταση προσευχής και λατρείας. Οδηγός μου, ήταν πάντα και είναι, ο ψαλμωδός, πού άδει.: ‘Ασω τω Κυρίω εν τη ζωή μου, ψαλώ τω θεώ μου έως υπάρχω…’

Α Θ Α Ν Α Σ Ι Ο Σ Κ. Τ Σ Α Τ Σ Α Ρ Ο Σ. ΕΤΩΝ 79

Δ Α Σ Κ Α Λ Ο Σ - Ι Ε Ρ Ο Ψ Α Λ Τ Η Σ

Δ Ι Δ Υ Μ Α - Ι Ο Υ Λ Ι Ο Σ 2013

Υ.Γ. α ΄. Προσπάθησα στη μουσική αυτή έρευνά μου,να βρω, όσους περισσότερους Διδυμιώτες μουσικούς μπορούσα.Αλλά,φοβάμαι,ότι, κάποιοι θα μου ξέφυγαν ,μέσα στο πλήθος τόσων και τόσων μουσικών μας. Ζητώ συγγνώμη απ’ αυτούς…

Υ.Γ. β.΄Ακόμα ,θέλω να πω, ότι σ’ όλους τους μουσικούς μας, που ανέφερα,θέλησα να αναδείξω και να τονίσω τα,κατά τη γνώμη μου,θετικά τους στοιχεία, αφού, αναντίρρητα.ουδείς άνθρωπος και μάλιστα καλλιτέχνης,είναι τέλειος! Διότι, τι θα κερδίζαμε, αν λέγαμε π.χ.,ότι, ο τάδε ψάλτης ήταν, ίσως, λίγο φάλτσος, ή αν, ότι, ο δείνα οργανοπαίκτης,ήταν ,σχετικά,άχρονος ! Δηλαδή ,σ’ένα θαυμάσιο μπουκέτο λουλουδιών,που μας χάρισαν, να αφήσουμε κατά μέρος την ομορφιά και την απόλαυση των ποικίλων χρωμάτων και των αρωμάτων και να ψάξουμε να βρούμε , αν και πού υπάρχει κάποιο αγκαθάκι ;;;

Υ.Γ.γ ΄ Επίσης, θέλω να σημειώσω,ότι οι κάτοικοι των Διδύμων, παλαιόθεν και ανέκαθεν,θα ‘λεγα,χωρίς υπερβολή,πέραν των μουσικών ενδιαφερόντων τους,που ικανοποιούν τις καλλιτεχνικές τους ανάγκες,ασχολούνται με τα πολιτικά πράγματα της Χώρας μας, με ζωηρό ενδιαφέρον και με άποψη. Και ακόμα-το σπουδαιότερο-, παρουσίαζαν και παρουσιάζουν μεγάλες επιδόσεις στα Γράμματα και στις Επιστήμες .Έχει λοιπόν αναδείξει,το Χωριό μας, στο παρελθόν και αναδεικνύει και τώρα,πλήθος επιστημόνων-Ιατρούς,Δικηγόρους,Μηχανικούς-Στρατιωτικούς,Εκπαιδευτικούς και τόσους άλλους πνευματικούς ανθρώπους ! Γι’ αυτή,την αναμφισβήτητη πραγματικότητα, δικαιούμαστε, να είμαστε υπερήφανοι! ΄Ισως κάποιος, πρέπει να ασχοληθεί, κάποια στιγμή και με το σοβαρό αυτό Θέμα…

Σας ευχαριστώ που με διαβάσατε.